www.bamdadgharn.ir - ارزیابی مالی و اقتصادی طرح ها با استفاده از نرم افزار کامفار COMFAR III Expert

نحوه نگارش بیزینس پلن Business Plan طرح کسب و کار

بمنظور ترسیم افق آینده و پیش بینی شرایط مالی و اقتصادی هر کسب و کاری نیاز می باشد تا برای کسب و کار مورد نظر یک بیزینس پلن Business Plan و یا همان طرح کسب و کار آماده گردد. گزارش بیزینس پلن Business Plan بر مبنای طرح ها و پروژه هایی است که برای توسعه و بهبود کسب و کار مورد نظر پیش بینی شده است. این گزارش با گزارش توجیهی فنی، مالی و اقتصادی Feasibility Study اندکی تفاوت دارد. از گزارش توجیهی برای تحلیل و بررسی توجیه پذیری ورود به یک طرح جدید و احداث یک کارخانه استفاده می شود و بمنظور پیش بینی جدول جریانات نقدینگی طرح و تأمین مالی از طریق اخذ وام بانکی تدوین می گردد. این در حالی است که بیزینس پلان Business Plan برای کسب و کارهایی تهیه می شود که در حال حاضر مشغول فعالیت می باشند. کسب و کارهایی که در سال های گذشته احداث شده و در حال بهره برداری و تولید محصول و ارائه خدمات می باشند و در حال حاضر با تهیه گزارش بیزینس پلن برای آنها در نظر می باشد که شرایط آتی آنها در سال های نزدیک مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.

بیزینس پلن Business Plan می تواند برمبنای ادامه وضعیت موجود کسب و کار و یا ادامه وضعیت موجود همراه با اجرای برخی طرح های توسعه ای و بهبود تولید و کیفیت خطوط تولید نیز تهیه شود. بطور معمول یک بیزینس پلن و یا طرح کسب و کار برای یک دوره 5 تا 10 ساله پیش بینی می گردد و این در حالی است که یک گزارش توجیهی feasibility Study تا انتهای عمر مفید پروژه که می تواند تا 15 یا 20 سال هم باشد تدوین می شود. در یک بیزینس پلن و طرح کسب و کار در انتهای سال اول اهداف کوتاه مدت، انتهای سال سوم اهداف میان مدت و انتهای سال پنجم اهداف بلند مدت شرکت بدست می آید که این اهداف شامل سهم بازار، میزان درآمد و نوع محصولات تولیدی می باشد.

هر بیزینس پلان از سرفصل های مختلفی تشکیل شده که در ادامه بدان پرداخته می شود.

سرفصل های یک گزارش بیزینس پلن  Business Plan

بطور معمول یک گزارش بیزینس پلن می بایستی سرفصل های زیر را داشته باشد:

• معرفی شرکت
• ترازنامه مقایسه ای (5 سال گذشته)
• صورت سود (زیان) مقایسه ای (5 سال گذشته)
• معرفی محصولات
• عملکرد شرکت (5 سال گذشته)
• نمودار فروش
• نمودار هزینه های عملیاتی
• نمودار سود خالص
• نمودار قیمت تمام شده
• تحلیل بازار
• رقبا
• عرضه (تولید + واردات)
• تقاضا (مصرف + صادرت)
• طرح های تولید
• پیش بینی حجم عرضه و تقاضای بازار
• برنامه استراتژیک شرکت (درصورت وجود)
• طرح های توسعه شرکت (درصورت وجود)
• اهداف کوتاه مدت/میان مدت/بلندمدت
• پیش بینی هزینه های سرمایه گذاری آتی
• پیش بینی روند فروش و درآمد
• پیش بینی هزینه های عملیاتی در سال های آتی
• تدوین مدل مالی بیزینس پلن با استفاده از نرم افزار کامفار COMFAR III Expert
• تحلیل خروجی های مدل مالی بیزینس پلان

با استفاده از سرفصل های فوق می توان یک گزارش بیزینس پلن کامل مبتنی براستانداردهای اقتصاد مهندسی و مدیریت مالی تدوین و بعنوان نقشه راه Road Map در اختیار مدیران و تصمیم گیران شرکت قرار داد.

منابع اطلاعاتی بیزینس پلن

اطلاعات اولیه مورد نیاز برای تهیه بیزینس پلن را می توان از منابع زیر استخراج نمود:

بخش اول- صورت های مالی شرکت

از جمله مهمترین منابع استخراج اطلاعات برای تهیه بیزینس پلن صورت های مالی سال های گذشته شرکت میباشد. صورت های مالی هر شرکتی منعکس کننده تمامی رویدادها و اتفاقاتی است که در کسب و کار مورد نظر در سال های گذشته اتفاق افتاده است. تصمیم گیری هایی که انجام شده، سرمایه گذاری هایی که صورت گرفته، برنامه های فروشی که اجرا شده، هزینه های تولیدی که پرداخت شده و غیره به تمامی در صورت های مالی موجود می باشد. تدوین کننده بیزینس پلن می تواند با مراجعه به صورت های مالی و تحلیل و بررسی روند پارامترهای تأثیر گذار بر سود دهی شرکت، علل افزایش و کاهش سود دهی و وضعیت فعلی را به درستی تشخیص دهد و از این روی می تواند شرایط مالی و اقتصادی شرکت را برای سال های آتی با تقریب مناسبی پیش بینی نماید.

بخش دوم- نمودارهای عملکرد

نمودار های حجم تولید، میزان درآمد، هزینه های تولید، سود خالص و غیره شرکت در سال های گذشته می تواند روند کاهشی و یا افزایشی داشته باشد. هرجا کاهش و یا افزایشی در نمودارها مشاهده گردد می بایستی علل آن مورد بررسی قرار گیرد. این نمودارها عملکرد تولید و درآمد محصولات شرکت در سال های گذشته را پیش روی ما قرار می دهد تا بتوانیم تحلیلی از سهم بازار شرکت و وضعیت آن در سال های مختلف داشته باشیم. با استفاده از فرمول های آماری و روش هایی نظیر رگرسیون (حداقل مربعات)، میانگین نرخ رشد و غیره می توان عملکرد شرکت را برای سال های آتی نیز پیش بینی نمود که بخش بسیار مهمی از بیزینس پلن می باشد.

بخش سوم- برنامه استراتژیک تدوین شده

بطور معمول برنامه استراتژیک تدوین شده برای کسب و کار می تواند مبنای تهیه بیزینس پلن باشد. بدین صورت که در برنامه استراتژیک بصورت کلی در خصوص کسب سهم بازار و میزان فروش و هدف گذاری های انجام شده برای کسب و کار صحبت می شود و اهداف کمی و کیفی بصورت کلی تعیین می گردد. در برنامه استراتژیک افزایش و یا کاهش سهم بازار محصولات فعلی، حذف برخی محصولات و یا تولید محصولات جدید و نحوه ورود به بازار و کسب سهم بازار برای این محصولات مورد بررسی قرار می گیرد. براین اساس در بیزینس پلن پارامترهای تعیین شده در برنامه استراتژیک می تواند ملاک تهیه مدل مالی و پیش بینی هزینه ها و درآمدهای کسب و کار در سال های آتی قرار می گیرد و ابزارهای مالی و سرمایه ای رسیدن به این اهداف با جزییات بیشتری مورد بررسی قرار داده شود.

بخش چهارم- برنامه طرح های توسعه ای شرکت

هر کسب و کاری بمنظور افزایش ظرفیت تولید، تولید محصولات جدید، بهبود کیفیت و سایر موارد طرح های توسعه ای را برنامه ریزی می نماید. میزان سرمایه گذاری لازم جهت اجرای طرح های توسعه می بایستی در مدل مالی بیزینس پلن لحاظ گردد. نتایج مالی و اقتصادی و جریانات نقدی حاصل از اجرای طرح توسعه نیز می بایستی در گزارش بیزینس پلن در نظر گرفته شود. براین اساس دسترسی به جزییات طرح های توسعه ای از جمله ورودی های اصلی تهیه گزارش بیزینس پلن می باشد. درصورت وجود برنامه استراتژیک برای شرکت، طرح های توسعه ای معمولا بخشی از آن می باشند که در برنامه استراتژیک بصورت کلی بیان می شود اما در طرح بیزینس پلن با جزییات بیشتری ارائه می گردد.

از جمله خدمات مشاوره ای که شرکت بامداد قرن دانش ارائه می نماید، تدوین گزارشات بیزینس پلن Business Plan و طرح های کسب و کار برای شرکت ها می باشد. در این خصوص کارشناسان این شرکت از تبحر خاصی برخوردار می باشند و توانسته اند که دانش مربوط به این خدمات مشاورده ای را در شرکت به نحو مناسبی بهبود و ارتقاء دهند. تجربه سال های گذشته بامداد قرن دانش می تواند بعنوان مشاور مالی و سرمایه گذاری در راستای ارتقای کیفی و کمی محصولات و سهم بازار شرکت و تحلیل مالی و اقتصادی هر کسب و کاری به شما یاری رساند.

Copy right © حقوق معنوی این مقالات برای بامداد قرن دانش محفوظ است و هرگونه کپی برداری و استفاده از این مطالب باذکر منبع بلامانع می باشد. 

معرفی طرح توجیهی

گزارش توجیهی معادل واژه انگلیسیFeasibility Study  می باشد و عبارتست از گزارشی که توجیه پذیری یک طرح را از جنبه های مختلف بازار، فنی، مالی و اقتصادی مورد بررسی و مطالعه قرار می دهد. مقصود از طرح هر پروژه صنعتی و یا خدماتی می باشد که پس از اجرا و در نهایت منجر به ارائه یک محصول و یا خدمت به مصرف کنندگان میانی و یا نهایی می گردد. یک طرح ممکن است شامل احداث یک کارخانه تولیدی و یا افزایش یک خط تولید به خطوط تولید یک کارخانه موجود و یا تأسیس یک شرکت خدماتی رفاهی باشد. براین اساس می توان جهت تحلیل و بررسی هر تصمیم سرمایه گذاری یک گزارش توجیهی آماده نمود.

بطور معمول یک گزارش توجیهی از بخش های مختلف زیر تشکیل یافته است.

بخش اول- مطالعات بازار: معادل واژه انگلیسی Market Study بوده که جنبه های مختلف بازار محصولات و یا خدمات پیش بینی شده برای طرح از جمله عرضه، تقاضا، مصرف، بازار هدف و سایر موارد را مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد.

بخش دوم- توجیه پذیری فنی: معادل واژه انگلیسی Technical Feasibility می باشد که در این بخش ابعاد مختلف فنی طرح از جمله دانش فنی مورد استفاده، ظرفیت، محل اجرا، ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز و ساختار اجرائی آن را مورد مطالعه قرار می دهد.

بخش سوم- تجزیه و تحلیل مالی: معادل واژه انگلیسی Financial Analysis می باشد که در آن شاخص های مختلف مالی و سودآوری طرح با استفاده از اطلاعات بخش های قبلی گزارش و براساس اصول و استانداردهای اقتصاد مهندسی بدست آمده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و براساس آن شاخص ها در خصوص اجرا و یا عدم اجرای طرح تصمیم گیری می شود.

 نخستین مرحله از فرایند بررسی توجیه پذیری هر طرحی مربوط به مطالعات بازار آن می باشد. هر طرحی با توجه به ماهیت آن دارای محصولات یا خدمات (که در حالت کلی محصول نامیده می شود) گوناگونی می باشد که هدف از اجرای آن طرح، ارائه محصول به بازار مصرف است. براین اساس پس از شناسایی بازارهای مصرف محصول و تعیین بازار هدف مورد نظر بایستی به بررسی همه جانبه این بازار اهتمام ورزید. مهم ترین مواردی که در مطالعات بازار طرح ارائه می گردد شامل تعیین آمار مربوط به میزان تولید، واردات، صادرات و مصرف محصول مورد نظر در طی سالهای مختلف در کشور و همچنین پیش بینی این موارد در طی سالهای آتی می باشد.

پیش بینی تقاضا به عنوان یکی از مهمترین ارکان مطالعه بازار می باشد. بطوریکه با استناد به پیش بینی های انجام شده تحلیل وضعیت آینده صنعت مورد بررسی صورت می پذیرد. روش های مختلفی برای پیش بینی تقاضا در سالهای آتی وجود دارد که انتخاب روش مورد نظر متأثر از دو عامل زیر می باشد.

 1.     نوع محصول به لحاظ مصرفی، واسطه ای، سرمایه ای بودن

 2.     آمار و اطلاعات در دسترس

در ادامه روش های مختلف پیش بینی تقاضای محصول در طی سالهای آتی ارائه شده است.

1- روش روند گذشته یا تداوم روند قبلی

در این روش با فرض این که روند تغییر پارامتر موردنظر درآینده، مشابه روند سالهای گذشته خواهد بود، از رشد متوسط سالهای قبل جهت پیش بینی میزان پارامتر استفاده می شود. مزیت اصلی این روش سهولت استفاده از آن می باشد، اما نباید این نکته را از ذهن دور نگاه داشت که در بسیاری از موارد، صرف استناد به روند سالهای گذشته می تواند گمراه کننده باشد. زیرا تغییرات و تحولات تکنولوژیکی، فرهنگی و سلیقه ای و تحولات جمعیتی باعث تأثیر در روند تغییر پارامتر مورد نظر خواهد شد.

2- روش سطح مصرف یا مصرف سرانه 

در این روش که بطور عمده جهت پیش بینی تقاضای محصول در سالهای آتی استفاده می شود، متوسط نرخ رشد مصرف سرانه در سالهای گذشته محاسبه می شود. پیش بینی تقاضا با لحاظ کردن متوسط نرخ رشد سرانه و نرخ رشد جمعیت بدست می آید.

X_n = A (1 + P)ⁿ C (1 + R) ⁿ

 که در آن:

A                 جمعیت کنونی

P               نرخ رشد جمعیت

n            سال مورد محاسبه

C   مصرف سرانه در سال پایه

R       نرخ رشد مصرف سرانه

X                             تقاضا

روش فوق زمانی استفاده می شود که امکان استناد به شاخص مصرف سرانه در مطالعه وجود داشته باشد.

3- روش ضریب مصرف

این روش پیش بینی تقاضا برای کالاهای واسطه ای که از آنها برای تولید کالای دیگر استفاده می شود، مناسب می باشد. بطوری که با در اختیار داشتن ضریب مصرف محصول مورد بررسی در بخش های مصرف کننده محصول و پیش بینی تولید کالایی که از محصول مورد بررسی استفاده می نماید می توان به تقاضای محصول مورد بررسی دست یافت. روش فوق در مواردی که امکان تعیین ضریب مصرف محصول فراهم باشد و همچنین امکان پیش بینی تولید کالای مصرف کننده محصول در سالهای آینده فراهم باشد، مناسب می باشد.

4- فرایند مارکو (Markov Process)  

در این روش با استفاده از نظرسنجی، برای کالاهای جدید یا نوع خاصی از کالاهای موجود که نیازمند بررسی رفتار مصرف کنندگان محصول اعم از افراد یا گروههای درآمدی و یا صنایع مصرف کننده محصول واسطه ای می باشد می توان از روش فرایند مارکو استفاده کرد. در این روش از طریق پرسشنامه، مطالعه میدانی و یا مصاحبه می توان به نظر سنجی پیرامون تقاضای کالای مورد بررسی پرداخت.

5- روش روند متغیر

در این روش به دلایل تغییر در شرایط اقتصادی و اجتماعی و نیز تحول الگوهای مصرفی ناشی از آنها، بررسی روند تغییرات مصرف یک کالای معین برحسب مورد در ارتباط با تغییر درآمد ملی (یادرآمد سرانه) و یا هریک از اجزای تشکیل دهنده آن نظیر سرمایه گذاری ملی (دولتی، خصوصی) مصرف ملی (دولتی، خصوصی) و ... و یا اعتبارات خاص برنامه ای و بودجه خانوار انجام می شود. مقادیر پیش بینی شده برای درآمد ملی و یا هرکدام از پارامترهای فوق را به ترتیب از گزارش های مربوط به برنامه های عمرانی بودجه دولت، بانک مرکزی و سایر سازمان های ذیربط دولتی و ملی می توان تهیه نمود.

در این روش برای تحلیل ارتباط و مقایسه بین روند مصرف کلای مورد بررسی یا روند تغییرات درآمد ملی و یا هر پارامتر دیگر و طریق تناسب ساده و با رابطه همبستگی (Regression) استفاده می شود. در روش تناسب ساده چون میزان روند تغییرات مصرف کالا و روند تغییر پارامتر انتخابی در دوره گذشته معلوم هستند لذا با معلوم بودن روند آینده پارامتر انتخابی، میزان روند تغییرات مصرف کالا در آینده برآورد خواهد شد. از رقم بدست آمده به همان شکلی که در روش قبلی ذکر شد برای پیش بینی میزان تقاضای محصول در آینده استفاده می شود.

بررسی میزان تولیدات محصول شامل گردآوری آمار و اطلاعات مربوط به تولیدات شرکت هایی است که درحال حاضر درحال ارائه این محصول می باشند و در حالت کلی بعنوان رقیب محسوب می گردند. پس از تعیین میزان عرضه محصول که برابر تولید باضافه واردات می باشد بایستی آمار و ارقام مربوط به شرکت ها و یا جمعیت مصرف کننده محصول مورد نظر بررسی و ارائه گردد تا از مقایسه میزان عرضه و تقاضای محصول، تعیین گردد که آیا محصول تولیدی دارای بازارمصرف می باشد و یا خیر؟

درصورت اشباء بازار داخل کشور جهت ارائه محصول که نشانگر حضورتعداد زیادی از شرکت های مشابه و یا عدم وجود بازار مصرف داخلی می باشد بایستی به صادرات محصول مورد نظر توجه داشت که براین اساس لازم است تا مطالعات بازار در سطح گسترده تری (جهانی) بررسی گردد. همچنین درصورت اشباء بازارجهانی و وجود رقبای بین المللی متعدد، تنها راه ممکن جهت حضور در این بازار تولید محصول با کیفیت بسیار بالا و قیمت پایین و انجام فعالیات های بازرگانی و تبلیغاتی در سطحی بسیار گسترده می باشد.

نتیجه مطالعات بازار طرح توجیهی، پاسخگویی به سئوالات ذیل می باشد:

−        آیا برای ارائه محصول تولیدی، بازار مصرف مناسب و مطلوبی در داخل و یا خارج کشور وجود دارد؟

−        نحوه ورود به این بازار چگونه است؟

−        کیفیت و کمیت ارائه محصول به بازار مصرف بایستی دارای چه شرایطی باشد؟

−        چه پارامترهای در بازار مصرف محصول تأثیر گذار است؟

−        ریسک ورود به بازارهای داخلی و خارجی به چه میزان است؟

−        آیا در سالهای آتی وضعیت بازار به همین منوال باقی خواهد ماند؟

  توجیه پذیری طرح از لحاظ امکان اجرای آن در بخش توجیه پذیری فنی گزارش توجیهی مورد بررسی قرار می گیرد. در این بخش بررسی های اولیه ای که درخصوص نحوه اجرای طرح تحت عنوان فاز یک طراحی انجام گرفته ارائه می گردد. طراحی فازیک دارای اطلاعات کلی می باشد و حاوی اطلاعات بسیار ریز (Detail)  همانند آنچه در فاز دو طراحی است، نمی باشد. این اطلاعات شامل مشخصات زمین محل اجرای طرح، دانش فنی پروژه، ظرفیت، نحوه اجرای عملیات ساختمانی، محوطه سازی و راه سازی، ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز تولیدی، تأسیسات و سایر مواردی است که تحت عنوان هزینه های ثابت سرمایه گذاری مدنظر قرار گرفته است.

کلیه اطلاعات فنی اجرای طرح در مراحل احداث و بهره برداری در این بخش از گزارش توجیهی ارایه می گردد. در این بخش اطلاعات مربوط به هزینه های سرمایه گذاری که شامل هزینه های ثابت سرمایه گذاری، هزینه های قبل از بهره برداری و سرمایه در گردش می باشد بایستی همراه با مستندات (Proforma) قابل ارائه در بانک و سایر نهادهای مربوط ارائه و بررسی گردد. همچنین محاسبات مربوط به هزینه های سالیانه تولید که شامل هزینه های تأمین مواد اولیه، سوخت، پرسنلی، استهلاک، هزینه های تأمین مالی، هزینه های اداری و خدماتی و غیره می باشد نیز در این بخش ارائه خواهد گردد. در این بخش زمان بندی و نحوه اجرای طرح بصورت کلی و مرحله به مرحله تشریح می گردد. نتایج مذاکرات با سایر شرکت هایی که بعنوان تأمین کننده تجهیزات و پیمانکار ساخت و بهره برداری بخش های مختلف طرح می باشند با مستندات مربوط در این بخش ارائه می گردد.

ارائه بررسی های فوق الذکر همراه با مدارک مستدل نشان دهنده امکان پذیری اجرای طرح از دیدگاه مسائل فنی می باشد.

اطلاعات جمع آوری شده در بخش مطالعات فنی طرح بعنوان خوراک بخش تجزیه و تحلیل مالی گزارش توجیهی می باشد و بر این اساس بایستی بصورت کامل و دقیق محاسبه و ارائه گردد.

هدف نهایی از اجرای هر طرحی کسب درآمد و سود از محل فروش محصول و یا ارائه خدمات می باشد. اما سئوال بسیار مهم این است که دستیابی به چه مقدار سود به صرفه است و در صورت دست یابی به چه مقدار درآمدی، سهامدار از سرمایه گذاری خویش منفعت لازم را کسب نموده است. لذا جهت دست یابی به معیار و شاخص مناسب جهت تعیین سوددهی و یا عدم سوددهی طرح ها، یک سری شاخص های مالی و اقتصادی در طی سال های گذشته از جانب کارشناسان و اقتصاد دانان بزرگ تعریف و مورد استفاده قرار گرفته است.

هدف از تجزیه و تحلیل مالی طرح در گزارشات توجیهی، دست یابی به شاخص های مالی و اقتصادی جهت حصول تصمیم مقتضی است. خوراک لازم بمنظور محاسبه شاخص های مالی و اقتصادی هزینه های سرمایه گذاری و هزینه های تولید می باشد که در بخش مطالعات فنی گزارش پیش بینی و ارائه گردیده است. در این بخش از گزارش با استفاده از هزینه های سرمایه گذاری، هزینه های تولید، درآمد سالیانه پیش بینی شده برای طرح و سایر مبانی و مفروضات مورد نیاز جهت انجام محاسبات، صورت حساب سود (زیان)، صورت گردش وجوه نقد، ترازنامه پیش بینی شده و سایر جداول مالی و اقتصادی که جهت محاسبه شاخص ها مورد استفاده قرار می گیرد تهیه و تنظیم می گردد.

پس از تشکیل جداول مالی و اقتصادی، شاخص های مهم تأثیر گذار در تصمیم گیری جهت اجرا و یا عدم اجرای طرح با استفاده از فرمول های مربوط محاسبه و بمنظور اتخاذ تصمیم مناسب ارائه می گردد. در این زمینه لازم به ذکر است که اهداف و شاخص های تعریف شده در تحلیل های مالی و اقتصادی بایکدیگر متفاوت می باشد.

 تحلیل مالی و تحلیل اقتصادی دو راه اصلی برای آزمون مطلوبیت یک طرح هستند. ابزارهای بکار گرفته شده برای انجام این دو آزمون متفاوت نیستند، اما رویکرد و نگرش آنها تفاوت اساسی دارد. ارزیابی مالی با جریانهای هزینه و فایده از دیدگاه یک سرمایه گذار (بنگاه یا فرد) و ارزیابی اقتصادی با جریانهای هزینه و فایده اجتماعی سروکاردارند. در نتیجه تحلیل ها یا آزمونهای اقتصادی نسبت به مالی از دیدگاه وسیع تری هزینه ها و فایده ها را لحاظ می کنند. یک بنگاه یا فرد به هنگام سرمایه گذاری به منفعت مالی و ثبات منفعت توجه دارد، در حالیکه جامعه یا دولت به هدف های گسترده تری نظیر افزایش درآمد ملی، اشتغالزایی، ریشه کنی فقر و فایده های معطوف به یک جامعه به طور کلی می اندیشد. در نتیجه هدف های دو آزمون متفاوت است. لذا چنانچه هدف ارزیابی میزان منفعت طرح برای جامعه و از دیدگاه ملی باشد (مانند طرح های ملی)، ارزیابی اقتصادی به کار می آید.