دوره های آموزشی نرم افزار کامفار COMFAR III Expert

 بخش آموزش شرکت مشاور بامداد قرن دانش در طی سال های گذشته توانسته است دوره های آموزشی نرم افزار کامفار COMFAR Workshop را در بسیاری از بانک ها، سازمان ها، شرکت های دولتی و شرکت های خصوصی برگزار نماید که در این خصوص دارای تجربیات بسیار مفیدی می باشد. این شرکت با برگزاری دوره های آموزشی توانسته است بصورت گام به گام بهترین روش آموزشی و مناسب ترین سرفصل های آموزشی را تدوین و بصورت یک پکیج آموزشی مناسب ارائه نماید که مشخصات دوره های برگزار شده در ادامه ارائه می گردد.

• بانک پارسیان
• بانک اقتصاد نوین
• بانک تجارت
•  شرکت معدنی و صنعتی گل گهر (سهامی عام)
•  شرکت خدمات مشاور خردپیروز
•  سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح
•  بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی (هلدینگ کشاورزی)
•  بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی (گروه زمزم)
•  شرکت سرمایه گذاری البرز (دارویی سبحان،پخش البرز،اعتلاء البرز،کیوان،تولی پرس)
•  تایدواتر خاورمیانه (سهامی عام)
•  سازمان منطقه آزاد اروند (آبادان/خرمشهر)
•  سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران
•  شرکت سرمایه گذاری خارجی ایران IFIC
•  شرکت هلدینگ داروپخش
•  مجتمع فولاد جنوب
•  شرکت خدمات دریایی و بندری کاوه
•  شرکت بهبود صنعت مشاور پارسیان
•  شرکت تولیدی فرازموتور
•  شرکت استاس توسعه و عمران بندرعباس
•  شرکت صنعت یاران هرمزگان
•  شرکت ساختمانی کیش رویای زندگی (تیساکیش)
•  شرکت ساختمانی کوا
•  شرکت مهندسین مشاور سازیان
•  شرکت مهندسین مشاور داده گستر ایمن
•  شرکت صنعتی گام اراک
•  مهندسین مشاور منظومه سلامتی ایرانیان
•  مهاد صنعت
•  توسعه و عمران کاسوا (سهامی عام)
•  گروه صنعتی لاوان
•  ملات خشک تراز پی ریز
• طراحی و اجرای فرایندسازان نوآورایلیا
• مجتمع فنی خوزستان
• شرکت پتروشیمی جم (سهامی عام)
• فروشگاه های زنجیره ای افق کوروش (گروه صنعتی گلرنگ)
• برکت تل (وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی (ره))
• راه آهن جمهوری اسلامی ایران (اداره کل نیروی کشش)
• شرکت نفت پاسارگاد
• مهندسین مشاور آریا پیشرو قرن
• مرکز گسترش فناوری اطلاعات (مگفا)
• شرکت تولیدی شیمیایی کلران
• قرارگاه اقتصاد مقاومتی پیامبر اعظم (ص)- استان گیلان
• شفاداروی پرشین
•  شرکت عمارت گستران جوان
•  شرکت مهندسین مشاور زاگرس
•  شرکت نیلی صنعت کرمان
• مهندسین مشاور آفا
• برگزاری دوره عمومی شهریورماه 1389
• برگزاری دوره عمومی اردیبهشت ماه 1390
• برگزاری دوره عمومی مهرماه 1390
• برگزاری دوره عمومی خردادماه 1391
• برگزاری دوره عمومی خردادماه 1392
• برگزاری دوره عمومی مردادماه 1392                             
• برگزاری دوره عمومی آذرماه 1392
• برگزاری دوره عمومی مرداد ماه 1393
• برگزاری دوره عمومی آبان و آذر ماه 1393
• برگزاری دوره عمومی دی و بهمن ما 1393
• برگزاری دوره عمومی مرداد ماه 1394
• برگزاری دوره عمومی اردیبهشت 1395
• برگزاری دوره عمومی اردیبهشت 1396
• حضور نمایندگان شرکت های زیر در دوره های عمومی
• انستیتو ایزایران
• پتروشیمی لردگان
• گروه شرکت های جهاد تعاون خراسان
• شرکت صنایع شیر ایران (پگاه)
• شرکت مسکن و ساختمان جهان
• سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی
• تانا انرژی
• داده ورزی فرادیس البرز
• شرکت سرمایه گذاری رهروان دوراندیش
• داروسازی تهران شیمی
• داروسازی داملران رازک
• نیروکلر
• صندوق مالی توسعه تکنولوژی ایران
• پتروپالایش کنگان
• مهندسی مشاور آب سازه اسپوتا (آسا)
• رشد صنعت نیرو
• سبدگردان آرمان اقتصاد
• مهندسی طرح و فرآوری امین صنعت
• ذوب آهن پاسارگاد
• جهاد کشاورزی
• تحلیلگر دانش شریف
• شرکت سرمایه گذاری تندر ایرانیان (وابسته به موسسه مالی و اعتباری مهر)
• مهندسین مشاور آفا
• واسپاری سپهر پارس
• شرکت بین المللی عمران رضوی
• صنایع آهن و فولاد سرمدابرکوه
• توسعه آفرینان گشتا انرژی
• مهندسین مشاور نیاز سنجش پارسیان
• جهاد دانشگاهی
• گروه صنعتی کمپرسور پارس
• شرکت توسعه انسانی و خدمات فنی و مهندسی مدبر
• توسعه معادن روی معدن کاران
• نیروگاه های بادی آترین ایرانیان (نیبا)
• سرمایه گذاری مسکن پردیس
• پویا جم خاورمیانه

وبسیاری افراد حقیقی و حقوقی دیگر

pay-back-period

از هزینه های سرمایه گذاری در طول دوران احداث جهت خرید، نصب و راه اندازی تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز طرح استفاده می گردد تا اینکه طرح جهت بهره برداری و تولید محصول و یا عرضه خدمات پیش بینی شده برای آن، آماده گردد. پس از بهره برداری از طرح عرضه محصول و یا خدمات به بازار مصرف آغاز می گردد که درآمدی را عاید سرمایه گذار می نماید. از درآمد حاصل از فروش محصول و خدمات در ابتدا برای پرداخت هزینه های تولید محصول نظیر مواد اولیه، انرژی، پرسنلی و سایر هزینه های مورد نیاز استفاده می شود و پس از کسر این هزینه ها و هزینه های محاسبه شده مربوط به عوارض و مالیات، رقم مانده نهایی بعنوان سود خالص که هدف نهایی طرح می باشد محاسبه می گردد. سود خالص سالیانه در طی دوران بهره برداری به سرمایه گذاری که در دوران احداث اقدام به سرمایه گذاری نموده پرداخت می گردد. مقطع زمانی که در آن سود خالص تجمعی طرح در طی سال های مختلف معادل رقم مربوط به سرمایه گذاری انجام شده در طول دوران احداث (ویا دوران بهره برداری) باشد، دوره بازگشت سرمایه نامیده می شود که واحد آن براساس سال می باشد.

جهت محاسبه شاخص مالی دوره بازگشت سرمایه نیز از جدول جریانات نقدی استفاده می شود. بدین منظور جریانات نقدی هرسال با سال گذشته جمع می شود که براین اساس جریانات نقدی تجمعی محاسبه می گردد. رقم مذکور در سال های نخست به جهت تأثیر هزینه های سرمایه گذاری منفی می باشد و به تدریج و با تأثیر سود خالص سالانه جریانات نقدی تجمعی به سمت رقم مثبت میل می نماید. مقطع زمانی که جریانات نقدی تجمعی در آن از منفی به مثبت تبدیل می شود، دوره بازگشت سرمایه است.

نمونه ای از روش محاسبه دوره بازگشت سرمایه در جدول و نمودار زیر ارائه شده است.

جدول جریانات نقدی

با نگاهی به جدول و نمودار فوق مشاهده می گردد که جریانات نقدی تجمعی از سال سوم به بعد مثبت می گردد که براین اساس دوره بازگشت سرمایه طرح سه سال خواهد بود. البته این رقم با لحاظ سال اول دوران احداث بعنوان سال مبنا، بدست آمده است. درصورتیکه سال مبنا برای محاسبه دوره بازگشت سرمایه از ابتدای دوران بهره برداری در نظر گرفته شود، دوره بازگشت سرمایه طرح یک سال خواهد بود. در نرم افزار کامفار مبنای دوره بازگشت سرمایه از ابتدای دوران احداث می باشد. اما منطقی بنظر می رسد که آغاز دوران بازگشت سرمایه از ابتدای سال بهره برداری از طرح در نظر گرفته شود.

برخلاف روش محاسبات مربوط به شاخص های NPV و IRR، در محاسبه شاخص PBP از ارزش زمانی پول صرفنظر شده و جریانات نقدی با فرض دارا بودن ارزش یکسان در سال های مختلف، بایکدیگر جمع شده اند. از آنجاییکه در نظر گرفتن ارزش زمانی پول بر دقت و صحت محاسبات می افزاید، جهت رفع این مشکل، به جای شاخص PBP شاخص دوره بازگشت سرمایه متحرک Dynamic Pay Back Period (DPBP) تعریف شده است که در آن جریانات نقدی پس از تنزیل شدن بایکدیگر جمع می شوند. جریانات نقدی که در هر سال محاسبه شده با استفاده از نرخ تنزیلی که با درنظر گرفتن شرایط مختلف زمانی، مکانی و صنعتی مربوط به طرح تعریف شده به ارزش روز تبدیل می شوند تا بدین ترتیب تأثیرات کاهش ارزش پول در محاسبات لحاظ گردد.

نمونه محاسبات شاخص DPBP با نرخ تنزیل 25 درصد در جدول و نمودار زیر نشان داده شده است.

جریانات نقدی تجمعی تنزیل شده

شاخص DPBP در نمودار فوق چهار سال می باشد. لذا با در نظر گرفتن ارزش زمانی پول، دوره بازگشت سرمایه یک سال افزایش می یابد که این شاخص نسبت به شاخص PBP قابل اتکاء تر بوده و جهت بررسی توجیه پذیری طرح بسیار مناسب می باشد.

بمنظور بررسی توجیه پذیری طرح، پس از محاسبه شاخص PBP و یا DPBP این شاخص با استاندار شاخص مالی مربوط مقایسه می گردد. بعنوان مثال ممکن است پس از استعلام از بانک در خصوص دوره بازگشت سرمایه مناسب یک طرح کارشناس مربوط اعلام نماید که دوره بازگشت سرمایه مناسب با در نظر گرفتن ابتدای دوران احداث بعنوان سال مبنا سه سال می باشد. با این فرض و مقایسه رقم بدست آمده برای PBP در جداول فوق، طرح توجیه پذیر می باشد ولی در صورتیکه هدف کارشناس بانک بررسی توجیه پذیری طرح براساس شاخص DPBP باشد، طرح توجیه پذیر نخواهد بود. لذا لازم است که در ابتدا رقم مناسب برای مقایسه شاخص مذکور از نهاد بررسی کننده گزارش استعلام شود.

نرم افزار کامفار مشابه شاخص های تشریح شده قبلی، پس از تشکیل جدول جریانات نقدی شاخص های PBP و DPBP را نیز بصورت اتوماتیک محاسبه می نماید و لذا نیازی به محاسبه آن توسط کاربر نیست. درصورتیکه بخواهید از نرم افزارهای دیگری نظیر Excel برای محاسبه دوره بازگشت سرمایه استفاده نمایید می توانید پس از تشکیل جدول جریانات نقدی در این نرم افزار، از فرمولی که البته صرفا برای این منظور برنامه ریزی نشده استفاده نمایید. با وارد نمودن فرمول = Countif (range, <0) در یک سلول و انتخاب کل محدوده جریانات نقدی تجمعی (تنزیل شده) بعنوان بخش range در این فرمول می توان شاخص PBP (DPBP) مربوط به طرح را برآورد نمود.

با نگاهی دقیق تر به جدول فوق می توان مشاهده نمود که رقم چهار سال محاسبه شده برای شاخص DPBP بصورت رند نمی باشد و دارای بخش اعشاری نیز خواهد بود. چراکه در انتهای سال چهارم یک رقم تجمعی منفی به ارزش -550,400 در جدول جریانات نقدی تجمعی تنزیل شده برآورد گردیده که از محل بخشی از درآمد خالص سال پنجم جبران خواهد شد و البته در محاسبه دوره بازگشت سرمایه لحاظ نشده است. کل درآمد خالص تنزیل شده در سال پنجم معادل 1,146,880 است. برای محاسبه بخش اعشار شاخص DPBP با استفاده از یک تناسب ساده می توان برآورد نمود که در کدام بخش از سال پنجم جریانات نقدی تجمعی تنزیل شده بصورت کامل جبران می گردد. بدین منظور بایستی عدد چهار باضافه نسبت 550,400 بر 1,146,880 شود که در این صورت رقم دقیق DPBP معادل 4.5 سال برآورد می گردد.

همچنین با تکرار محاسبات فوق در جدول جریانات نقدی تجمعی، رقم دقیق مربوط به شاخص PBP برابر با 3.6 سال خواهد شد. 

شاخص DPBP     در نمودار فوق چهار سال می باشد. لذا با در نظر گرفتن ارزش زمانی پول، دوره بازگشت سرمایه یک سال افزایش می یابد که این شاخص نسبت به شاخص PBP  قابل اتکاء تر بوده و جهت بررسی توجیه پذیری طرح بسیار مناسب می باشد.

بمنظور بررسی توجیه پذیری طرح، پس از محاسبه شاخص PBP و یا DPBP این شاخص با استاندار شاخص مالی مربوط مقایسه می گردد. بعنوان مثال ممکن است پس از استعلام از بانک در خصوص دوره بازگشت سرمایه مناسب یک طرح کارشناس مربوط اعلام نماید که دوره بازگشت سرمایه مناسب با در نظر گرفتن ابتدای دوران احداث بعنوان سال مبنا سه سال می باشد. با این فرض و مقایسه رقم بدست آمده برای PBP در جداول فوق، طرح توجیه پذیر می باشد ولی در صورتیکه هدف کارشناس بانک بررسی توجیه پذیری طرح براساس شاخص DPBP باشد، طرح توجیه پذیر نخواهد بود. لذا لازم است که در ابتدا رقم مناسب برای مقایسه شاخص مذکور از نهاد بررسی کننده گزارش استعلام شود.

نرم افزار کامفار مشابه شاخص های تشریح شده قبلی، پس از تشکیل جدول جریانات نقدی شاخص های PBP و DPBP را نیز بصورت اتوماتیک محاسبه می نماید و لذا نیازی به محاسبه آن توسط کاربر نیست. درصورتیکه بخواهید از نرم افزارهای دیگری نظیر Excel برای محاسبه دوره بازگشت سرمایه استفاده نمایید می توانید پس از تشکیل جدول جریانات نقدی در این نرم افزار، از فرمولی که البته صرفا برای این منظور برنامه ریزی نشده استفاده نمایید. با وارد نمودن فرمول = Countif (range, <0) در یک سلول و انتخاب کل محدوده جریانات نقدی تجمعی (تنزیل شده) بعنوان بخش range در این فرمول می توان شاخص PBP (DPBP) مربوط به طرح را برآورد نمود.

با نگاهی دقیق تر به جدول فوق می توان مشاهده نمود که رقم چهار سال محاسبه شده برای شاخص DPBP بصورت رند نمی باشد و دارای بخش اعشاری نیز خواهد بود. چراکه در انتهای سال چهارم یک رقم تجمعی منفی به ارزش -550,400 در جدول جریانات نقدی تجمعی تنزیل شده برآورد گردیده که از محل بخشی از درآمد خالص سال پنجم جبران خواهد شد و البته در محاسبه دوره بازگشت سرمایه لحاظ نشده است. کل درآمد خالص تنزیل شده در سال پنجم معادل 1,146,880 است. برای محاسبه بخش اعشار شاخص DPBP با استفاده از یک تناسب ساده می توان برآورد نمود که در کدام بخش از سال پنجم جریانات نقدی تجمعی تنزیل شده بصورت کامل جبران می گردد. بدین منظور بایستی عدد چهار باضافه نسبت 550,400 بر 1,146,880 شود که در این صورت رقم دقیق DPBP معادل 4.5 سال برآورد می گردد.

همچنین با تکرار محاسبات فوق در جدول جریانات نقدی تجمعی، رقم دقیق مربوط به شاخص PBP برابر با 3.6 سال خواهد شد.

در زمان ورود داده های اولیه در نرم افزار کامفار در بخش ورود اطلاعات، بایستی کلیه منابع (حقوق صاحبان سهام، تسهیلات، یارانه ها و هدایا) و مصارف طرح (هزینه های ثابت سرمایه گذاری، سرمایه در گردش) با یکدیگر تراز باشند. این بدان مفهوم است که اگر هزینه های سرمایه گذاری در سال اول دوران احداث مبلغ A ریال باشد، بایستی منابع تأمین وجوه طرح نیز که از طریق حقوق صاحبان سهام (سرمایه پرخطر) و یا تسهیلات دریافتی از منابع بانکی و یا دولتی می باشد، در سال اول A ریال گردد تا این توازن برقرار شده و بتوان طرح را اجرا نمود. حال اگر به هردلیلی این توازن در طی دوران احداث و یا بهره برداری برقرار نگردد، نرم افزار کامفار خطاهای زیر را پس از انجام محاسبات اعلام می دارد.

خطای شماره 7:           فاز ساخت- سرمایه خودکار بدلیل کمبود وجوه ایجاد شد!

خطای شماره 8:           فاز تولید- برداشت خودکار از بانک به دلیل کمبود وجوه.

لازم به ذکر است که باوجود بروز خطاهای شماره 7 و 8، کامفار کمبود سرمایه را با برداشت خودکار از بانک جبران نموده و محاسبات را براساس آن انجام می دهد. لذا شاخص های مالی محاسبه شده طرح نظیر IRR، NPV، NPBP و سایر موارد با وجود خطاهای فوق، در نرم افزار کامفار محاسبه و اعلام می گردد و این در حالی است که اگر خطاهای فوق نیز مرتفع گردد، بازهم شاخص های محاسبه شده تغییری ننموده و همان موارد قبلی خواهد بود. لذا بروز خطاهای فوق روی محاسبه شاخص ها هیچ تأثیری نمی گذارد و صرفا به کاربر اعلام می دارد که منابع و مصارف را به شیوه درستی تراز نماید تا جدول منابع تأمین مالی نتایج خروجی بصورت مناسبی تنظیم گردد.

بخش اول- علل بروز خطای شماره 7

خطای شماره 7 به کاربر اعلام می نماید که در فاز ساخت، منابع تأمین وجوهی که از جانب خود کاربر در نرم افزار و در بخش حقوق صاحبان سهام و یا بخش تسهیلات وارد شده، جوابگوی هزینه های سرمایه گذاری دوران احداث نمی باشد و این هزینه ها بیش از میزان تأمین شده است. لذا در این حالت کامفار اعلام می نماید که این نرم افزار بصورت خودکار کسری مبالغ مذکور را از بانک برداشت و جهت تأمین هزینه های احداث پروژه مورد استفاده قرار داده است.

در برخی مواقع نیز ممکن است کاربر بصورت عمدی و یا سهوی بازپرداخت تسهیلات را در طی دوران احداث لحاظ نماید و برای آن دوران تنفس پیش بینی ننموده باشد که این مسئله باعث می گردد بخشی از منابع تأمین شده برای سرمایه گذاری در طی دوران احداث جهت بازپرداخت تسهیلات مورد استفاده قرار گیرد و به سبب کسری منابع خطای فوق بروز نماید.

جهت مشاهده میزان کسری منابع و اینکه چه میزان سرمایه خودکار از بانک برداشت شده می توانید پس از انجام محاسبات در کامفار به مسیر زیر مراجعه نمایید:

منابع تأمین مالی / جریانات نقدی مالی / کل

همانگونه که در شکل مشاهده می گردد در نتایج محاسبات کامفار یک پروژه فرضی و برای سال های اول و دوم (دوران ساخت) دو رقم 635،400 و 1،482،600 میلیون ریال به جهت کمبود منابع از طریق سرمایه خودکار تأمین شده که باعث بروز خطای شماره 7 شده است.

بخش دوم- علل بروز خطای شماره 8

خطای شماره 8 مربوط به تراز نبودن منابع و مصارف طرح در طول دوران بهره برداری و یا همان فاز تولید می باشد. خطای مذکور درصورت کافی نبودن منابع در طول دوران بهره برداری برای پوشش یک و یا ترکیبی از موارد زیر می باشد.

مورد اول:            هزینه های سرمایه گذاری در فاز تولید

ممکن است دوران ساخت یک طرح در چند فاز پیش بینی شده باشد و پس از راه اندازی فاز نخست، از طرح بهره برداری گردد و در سالهای بعدی راه اندازی فازهای پیش بینی شده آتی در دستور کار قرار گیرد. با فازبندی دوران ساخت، دستیابی به درآمد از محل بهره برداری از طرح برای سهامدار سریعتر اتفاق خواهد افتاد و در این حالت سهامدار می تواند از محل درآمد طرح برای سرمایه گذاری مجدد و راه اندازی فازهای بعدی استفاده نماید. درمواقعی که یک طرح شاخص های مالی مناسبی ندارد می توان از این روش برای افزایش نرخ بازده داخلی (IRR) و سایر شاخص های تأثیرگذار در توجیه پذیری طرح استفاده نمود. در اینگونه موارد اگر منابع تأمین مالی برای فازهای بعدی مربوط به احداث که در فاز تولید قرار میگیرد در نظر گرفته نشده باشد، منابع و مصارف طرح تراز نبوده و نرم افزار خطای شماره 8 را اعلام می نماید.

گفتنی است در مواقعی که درآمد حاصل از فروش محصول و یا عرضه خدمات طرح قابل توجه بوده و بیش از ارقام مورد نیاز برای سرمایه گذاری فازهای آتی باشد، نرم افزار خطای شماره 8 را اعلام نمی نماید و جهت تأمین هزینه های راه اندازی فازهای مذکور از درآمد طرح استفاده خواهد کرد.

مورد دوم:           سرمایه در گردش

از جمله مواردی که در طی فاز تولید بایستی از طریق منابع تأمین مالی جبران شود سرمایه در گردش مورد نیاز طرح است که از آن جهت پوشش هزینه های تولید استفاده می گردد. سرمایه در گردش مورد نیاز سالیانه تابعی از میزان هزینه های تولید مربوط به هریک از سالها می باشد. بنابراین درصورتیکه هزینه های تولید در طی سالهای مختلف بنابه دلایلی نظیر رشد و یا کاهش میزان تولید، نوسان داشته باشد، سرمایه در گردش موردنیاز نیز به تبع آن تغییر می نماید. میزان سرمایه در گردشی که بایستی در هر سال و از طریق منابع تأمین مالی جبران شود معادل میزان افزایش در سرمایه در گردش خالص می باشد که در نتایج کامفار و در مسیر زیر قرار دارد:

هزینه های سرمایه گذاری/ سرمایه در گردش/ کل – افزایش در سرمایه در گردش خالص

لازم به توضیح است که سرمایه در گردش جهت پوشش هزینه های تولید می باشد که پس از فروش محصول و از محل درآمد طرح دوباره تأمین و عینا به سال بعدی منتقل می گردد. لذا درصورتیکه سرمایه در گردش سال جدید تغییر یابد، سهامدار صرفا بایستی رقم افزایش در سرمایه در گردش خالص را تأمین نماید. اگر برای رقم افزایش در سرمایه در گردش خالص طرح در طی سالهای مختلف دوران تولید منابعی پیش بینی نگردد، در این مورد نیز نرم افزار کامفار خطای شماره 8 را اعلام می نماید. البته در برخی موارد ممکن است که میزان درآمد زایی طرح به حدی بالا باشد که از آن طریق بتوان رقم افزایش در سرمایه در گردش را جبران نمود و لذا در اینگونه مواقع باوجود عدم تأمین منابع برای سالهای بهره برداری، نرم افزار کامفار خطایی اعلام نمی نماید.

مورد سوم:           هزینه های دوران بهره برداری

اگر هزینه های تولید طرح در برخی از سالها بیش از درآمد پیش بینی شده از محل فروش محصول و یا ارائه خدمات برای آن باشد، میزان نقدینگی طرح در طی دوران بهره برداری منفی خواهد بود که در اینگونه موارد نیز نرم افزار خطای شماره 8 را اعلام می نماید. به جز طرح هایی که منفی بودن جریانات نقدینگی در آن به سبب درآمد بسیار پایین طرح می باشد، در برخی موارد در سالهای اولیه دوران تولید، اقساط تسهیلات که بایستی به بانک بازپرداخت گردد و هزینه های تأمین مالی مربوط به آن تا حدی بالا می باشد که نمی توان از محل درآمد طرح آن را جبران نمود و بایستی برای تأمین نقدینگی منفی مذکور نیز منابع تأمین مالی پیش بینی گردد.

با بروز خطای شماره 8 جهت مشاهده میزان منفی بودن جریانات نقدی (کسری منابع) در طی دوران بهره برداری بایستی به مسیر زیر مراجعه نمایید:

نتایج تجاری/ جریانات نقدی به منظور برنامه ریزی مالی/ کل (ردیف وجوه اضافی (کسری) )

بخش سوم- مراحل حذف خطاهای مربوط به کمبود سرمایه

خطاهای شماره 7 و 8 نرم افزار کامفار هردو به علت عدم تراز بودن ورودی ها و خروجی های پروژه در طی دوران احداث و بهره برداری بوجود می آیند. بنابراین اگر این هزینه ها شناسایی و از طریق حقوق صاحبان سهام و یا تسهیلات در سال های مربوط تأمین گردند خطاهای مذکور از بین خواهند رفت. از بین بردن خطاهای فوق که در برخی مواقع ممکن است صرفا یکی از آنها بروز نماید، با استفاده از مراحل زیر قابل انجام می باشد.

مرحله اول:          تأمین هزینه های سرمایه گذاری و سرمایه در گردش

در صورتیکه بروز خطاهای کمبود سرمایه به جهت عدم تأمین هزینه های سرمایه گذاری و سرمایه در گردش باشد می توان از این مرحله جهت حذف این خطاها استفاد نمود. بدین منظور جدولی مشابه جدول زیر تهیه نمایید و با استفاده از ارقام مندرج در جدول نتایج نرم افزار کامفار که در مسیر زیر قرار دارد، خانه های این جدول را تکمیل نمایید. ردیف های این جدول تا انتهای دوران بهره برداری ادامه دارند.

هزینه های سرمایه گذاری/ کل سرمایه گذاری / کل

جدول محاسبه کل هزینه های سرمایه گذاری

بخشی از هزینه های سرمایه گذاری مندرج در جدول کامفار که مربوط به مخارج پیش از تولید (بهره) می باشد همان بهره دوران احداث (بهره مشارکت مدنی) می باشد که به عنوان فرع تسهیلات به اصل آن اضافه شده و در طول دوران بهره برداری تقسیط می گردد و لذا تأمین آن از طریق آورده سهامدار و در طول دوران احداث ضرورتی ندارد. ردیف پایین جدول فوق (کل هزینه های سرمایه گذاری) حاصل جمع کل ارقامی می باشد که در خانه های ردیف های فوق قرار دارد.

سپس جدولی مشابه جدول زیر تشکیل دهید.

جدول منابع تأمین وجوه

ارقام منابع تأمین وجوه جهت درج در جدول فوق توسط کاربر تنظیم و تعیین می گردد و اوست که مشخص می نماید در هریک از سالهای دوران احداث و یا بهره برداری، سهم آورده سهامدار، یارانه ها و تسهیلات چه میزان می باشد. البته کاربر بایستی توجه نماید که این ارقام را به نحوی تنظیم نماید که ضمن واقعی بودن آنها، ردیف نهایی دو جدول فوق یعنی کل منابع و کل هزینه های سرمایه گذاری، بایستی با یکدیگر تراز (برابر) باشند در غیر اینصورت خطاهای شماره 7 و 8 و یا یکی از آنها بروز می نماید.

بانگاهی به جداول فوق مشاهده می گردد که برای هر هزینه ای که در نرم افزار کامفار پیش بینی می گردد (هزینه های ثابت سرمایه گذاری، سرمایه در گردش و هزینه های قبل از بهره برداری)، بایستی منابعی جهت تأمین لحاظ شود که این منابع و هزینه ها در طی سالهای مختلف بایستی بایکدیگر برابر باشند. علل بروز خطاهای مربوط به برداشت خودکار از بانک، کمبود وجوه پیش بینی شده در بخش منابع تأمین وجوه جهت پوشش هزینه های سرمایه گذاری را نشان می دهد. پس از تنظیم خانه های مربوط به جدول منابع تأمین وجوه که باتوجه به ارقام مندرج در جدول هزینه های سرمایه گذاری می باشد و اطمینان از برابر بودن ردیف آخر هریک از جداول بایکدیگر، بایستی این ارقام در بخش ورود داده های نرم افزار کامفار، گره منابع تأمین مالی و در قسمت های مربوط لحاظ شوند.

پس از انجام این تغییرات بایستی از نرم افزار کامفار دوباره خروجی گرفته شود (انجام محاسبات و مشاهده نتایج). درصورت بروز دوباره خطای سرمایه گذاری که در این حالت بطور حتم خطای شماره 8 خواهد بود، به مرحله بعد رفته و دستورالعمل این مرحله را اجرا نمایید.

مرحله دوم:          تأمین منابع جهت پوشش دادن هزینه های دوران بهره برداری

در برخی مواقع حتی با وجود تراز نمودن هزینه های سرمایه گذاری و سرمایه در گردش با منابع تأمین وجوه برای دوران احداث و بهره برداری، نرم افزار کامفار همچنان خطای شماره 8 را اعلام می نماید و نشان می دهد که منابع مورد نیاز جهت تأمین هزینه های دوران بهره برداری کافی نمی باشد. در این گونه از طرح ها که خطای شماره 8 همچنان در نرم افزار وجود دارد، به علت بالا بودن هزینه های تولید نسبت به درآمد طرح، موجودی نقد پروژه که تحت عنوان وجوه اضافی (کسری) در خروجی های نرم افزار و در بخش جدول جریانات نقدی به منظور برنامه ریزی مالی قرار دارد، در برخی از سال ها منفی می باشد. این مسئله یا به جهت بالابودن قابل توجه هزینه های تولید نسبت به درآمد می باشد و یا می تواند ناشی از بالابودن اقساط تسهیلات و یا هزینه های تأمین مالی باشد که در سال های اولیه دوران بهره برداری، رقم قابل توجهی است.

بمنظور حذف خطای فوق درصورتیکه بتوان روی مبانی و مفروضات طرح اصلاحاتی انجام داد، می توان از یکی از روش های زیر و یا ترکیبی از آنها جهت رفع خطای شماره 8 (البته پس از تراز نمودن هزینه های سرمایه گذاری و منابع تأمین وجوه) استفاده نمود:

1. افزایش درآمد
2. کاهش هزینه های تولید
3. کاهش نرخ بهره تسهیلات
4. افزایش طول دوره بازپرداخت اقساط تسهیلات

و یا هر روشی که بتوان از طریق آن، میزان درآمد طرح در سالهای اولیه را افزایش داد.

اما در صورتیکه مبانی و مفروضات طرح در خصوص هزینه ها و درآمد ها و مباحث مربوط به بانک، غیرقابل تغییر باشند در این حالت بایستی در نتایج نرم افزار کامفار به مسیر زیر رجوع شود.

نتایج تجاری/ جریانات نقدی به منظور برنامه ریزی مالی/ کل (ردیف وجوه اضافی (کسری) )

در این مسیر کامفار مبالغ کسری را که طرح در طی سالهای مختلف با آن روبرو می باشد به تفکیک هرسال و به رنگ قرمز نمایش می دهد. این مبالغ کسری بایستی از جانب صاحب سهام و یا از طریق تسهیلات تأمین شود. لذا بایستی این ارقام را از اینجا برداشته و در بخش ورود داده های نرم افزار کامفار، گره منابع تأمین مالی و در سال موردنظر در یکی از بخش های حقوق صاحبان سهام، یارانه ها و یا یکی از انواع تسهیلات درج نمود. لازم به ذکر است که باتوجه به تجمعی بودن وجوه اضافی (کسری)، بایستی مبلغ هرسال به ترتیب و بصورت جداگانه از جدول خوانده شده و در بخش منابع تأمین مالی درج شود و پس از گزارش گیری مجدد از نرم افزار کامفار، وجوه کسری سال های بعد دوباره از جدول خوانده شده و در بخش منابع تأمین مالی درج شود. این فرایند تا زمانی ادامه پیدا می کند که خطای شماره 8 از بین برود.

comfar-error-npv

از بین خطاهای ایجاد شده در نتایج حاصل از اجرای فرمان محاسبات در نرم افزار کامفار تعداد دو خطا مربوط به شاخص مالی NPV و یا همان ارزش فعلی خالص سرمایه گذاری است.

خطای شماره 1:           NPV کل سرمایه گذاری منفی است!

خطای شماره 4:           NPV کل حقوق صاحبان سهام منفی است!

جهت پیش بینی و محاسبه شاخص های مالی نظیر IRR، NPV، NPBP و سایر جداول و نمودارهای تجزیه و تحلیل مالی طرح ها، نرم افزار کامفار برای هریک از سهامداران و یا شرکاء و همچنین برای کل سرمایه گذاری، جدول جریانات نقدی دوران احداث و بهره برداری را پیش بینی و برای هریک از جداول، شاخص های مالی مربوط را محاسبه می نماید و به این ترتیب به ازاء کل سرمایه گذاری و همچنین هریک از شرکاء، نرم افزار کامفار شاخص های مالی را محاسبه و جهت تصمیم گیری ارائه می نماید. بعنوان مثال نرخ بازده داخلی کلی سرمایه گذاری معادل IRR و نرخ بازده داخلی از دیدگاه صاحبان سهام IRRE می باشد و اگر صاحبان سهام نیز ترکیبی از چندین شریک باشند (انتخاب گزینه واقع در مسیر ورود اطلاعات/تعریف پروژه/پروژه های مشارکتی)، نرم افزار کامفار برای هریک از شرکاء نیز جدول جریانات نقدینگی را پیش بینی و نرخ بازده داخلی جداگانه ای محاسبه می نماید.

مسیر جداول جریانات نقدی برای محاسبه شاخص های مالی کلی سرمایه گذاری و کل حقوق صاحبان سهام به ترتیب مطابق ادامه می باشد:

1-    نتایج تجاری/جریانات نقدی تنزیل شده / کل سرمایه سرمایه گذاری شده

2-    نتایج تجاری/جریانات نقدی تنزیل شده / کل حقوق سرمایه گذاری شده

باتوجه به اینکه در طرح احداث مجتمع پتروشیمی حاضر تعداد سهامداران یک شرکت و یا یک نفر بوده، لذا تعداد جداول جریانات نقدی پیش بینی شده 2 جدول بوده است. یکی برای کل سرمایه گذاری و دیگری برای حقوق صاحبان سهام. درصورت وجود سایر شرکاء، جداول دیگری نیز برای هر شریک پیش بینی و شاخص های مربوط بدان محاسبه می گردید. اما لازم به ذکر است که باوجود منفی بودن شاخص NPV برای هریک از شرکاء تعداد خطاهای مربوط به منفی بودن شاخص NPV که از طرف نرم افزار کامفار اعلام می گردد صرفا تعداد 2 خطا خواهد بود. یکی مربوط به کل سرمایه گذاری و دیگری مربوط به حقوق صاحبان سهام و خطای منفی بودن این شاخص برای هریک از شرکاء اعلام نمی گردد.

بخش اول- توجیه پذیری طرح براساس شاخص NPV

نرم افزار کامفار برای محاسبه شاخص NPV، ارزش فعلی خالص هزینه ها و درآمدهای پیش بینی شده برای سال های احداث و بهره برداری را که برای کل سرمایه گذاری در مسیر زیر قرار دارد:

نتایج تجاری/جریانات نقدی تنزیل شده / کل سرمایه سرمایه گذاری شده-ردیف خالص جریانات نقدی

با استفاده از نرخ تنزیلی که از جانب کاربر در گره تنزیل برای کل سرمایه گذاری تعریف شده، در هر سال محاسبه و با یکدیگر جمع جبری می نماید.

i           نرخ تنزیل

n          مجموع دوران احداث و بهره برداری

PV        ارزش فعلی اختلاف بین هزینه ها و درآمدهای هرسال

FV        ارزش آتی اختلاف بین هزینه های و درآمدهای هرسال

در صورتی که شاخص NPV یک طرح منفی باشد نشان دهنده آن است که طرح از توجیه مالی لازم برخوردار نمی باشد و اجرای آن توصیه نمی گردد. اما در مواقعی که این شاخص بزرگتر و یا مساوی صفر باشد از دیدگاه تجزیه و تحلیل مالی اجرای آن توجیه پذیر پیش بینی می گردد.

بخش دوم - علل بروز خطای NPV

اگر ارزش فعلی خالص سرمایه گذاری برای کل سرمایه گذاری (NPV کل سرمایه گذاری) منفی گردد، نرم افزار کامفار خطای شماره 1 و در صورتیکه این شاخص برای کل حقوق صاحبان سهام (NPV کل حقوق صاحبان سهام) منفی باشد، نرم افزار کامفار خطای شماره 4 را نشان می دهد. با استفاده از این هشدارها نرم افزار کامفار به کاربر اعلام می نماید که براساس شاخص NPV محاسبه شده، اجرای طرح از توجیه مالی برخوردار نمی باشد.

در اصل خطای شماره 1 در زمانی نشان داده می شود که نرخ تنزیل کل سرمایه گذاری که توسط کاربر در بخش ورود داده ها تخصیص داده شده، بزرگتر از IRR محاسبه شده طرح باشد و این مسئله بیانگر آن است که نرخ بازده داخلی طرح یا همان IRR کوچکتر از نرخ مورد انتظار از سرمایه گذاری و یا همان نرخ تنزیل کل سرمایه گذاری است که این امر نیز بر عدم توجیه پذیری طرح صحه می گذارد. در واقع هر دو شاخص NPV و IRR برای هر طرحی بایکدیگر همراستا می باشند و هر دوی آنها بر توجیه پذیری و یا عدم توجیه پذیری طرح دلالت دارند.

جهت پی بردن به رابطه میان شاخص NPV شاخص IRR و نرخ تنزیل i  می توان از روابط زیر استفاده نمود.

If               IRR > i                   Then                       NPV > 0                 Feasible

If               IRR = i                   Then                       NPV = 0                 Feasible

If               IRR < i                   Then                       NPV < 0                 Unfeasible

لازم به توضیح است که هرسه رابطه فوق در جهت معکوس نیز صادق می باشند و همچنین روابط فوق مابین شاخصNPV صاحبان سهام، شاخص IRRE و نرخ تنزیل کل حقوق صاحبان سهام نیز وجود دارد. براساس روابط فوق و همچنین فرمول محاسبه شاخص ها می توان مشاهده نمود که تخصیص نرخ تنزیل های کل سرمایه گذاری و کل حقوق صاحبان سهام که در گره تنزیل در بخش ورود داده ها از جانب کاربر در نرم افزار کامفار وارد می گردد، روی توجیه پذیری طرح از دیدگاه شاخص NPV تأثیر گذار است، اما این نرخ در محاسبه IRR کل سرمایه گذاری و IRRE طرح به هیچ عنوان تأثیرگذار نمی باشد.

لازم به توضیح مجدد است که نرخ تنزیل از جانب کاربر نرم افزار کامفار تعریف می شود و در شرایط مختلف بنابه صلاحدید کاربر و سازمان و مقامی که مسئول بررسی طرح می باشد، متغیر است لذا این نرخ یک نرخ تخصیصی بوده و محاسباتی نمی باشد. اما نرخ های بازده داخلی (IRR و IRRE) برای هر طرح شاخص های مستقلی هستند که تعریف نرخ تنزیل، روی آن هیچ اثری ندارد و نمی توان آنها را مشابه نرخ تنزل توسط کاربر تعریف نمود بلکه این شاخص ها بصورت کامل محاسباتی می باشند.

بخش سوم- روشهای حذف خطای NPV

در برخی مواقع خطای ایجاد شده در محاسبه و پیش بینی شاخصNPV (خطاهای شماره 1 و 4) صحیح می باشد و به درستی عدم توجیه پذیری طرح را نشان دهد که در اینگونه موارد نیازی به اصلاح اطلاعات اولیه ورودی در نرم افزار کامفار نمی باشد.

اما در برخی مواقع نیز ممکن است خطاهای مذکور بصورت سهوی و به علت ورود اطلاعات اولیه ناقص در نرم افزار کامفار ایجاد شده باشد. خطاهای سهوی مانند وارد نکردن درآمد حاصل از فروش محصول، بالابودن هزینه های تولید و یا بالا بودن نرخ تنزیل و برخی موارد دیگر باعث خواهد گردید که حاصل جمع هزینه ها و درآمدهای سالهای مختلف پایین و در نهایت جمع جبری خالص جریانات نقدی تنزیل شده کل دوران احداث و بهره برداری و شاخصNPV منفی شود.

با فراهم آمدن هریک از شرایط فوق نرم افزار کامفار هشدار می دهد که با تنزیل هزینه ها و درآمدهای جدول جریانات نقدی، درآمدهای حاصل از طرح جبران هزینه ها را نمی نماید و طرح توجیه پذیری لازم را ندارد.

جهت حذف خطاهای مذکور می توان با یکی از روش های زیر و یا ترکیبی از آنها اطلاعات ورودی اولیه را اصلاح و نتایج را جهت رفع اشکالات سهوی و یا توجیه پذیر نمودن طرح تغییر داد.

1. کاهش هزینه های سرمایه گذاری
2. کاهش مبلغ سرمایه در گردش
3. کاهش نرخ تنزیل کل سرمایه گذاری به میزان کمتر از نرخ IRR برای حذف خطای شماره 1
4. کاهش نرخ تنزیل کل حقوق صاحبان سهام به میزان کمتر از نرخ IRRE برای حذف خطای شماره 4
5. افزایش قیمت فروش محصول
6. افزایش میزان تولید محصول
7. کاهش هزینه های تولید دوران بهره برداری
8. کاهش طول دوران احداث
9. افزایش طول دوران بهره برداری
10. تعریف قیمت فروش بالا برای آیتم های هزینه های سرمایه گذاری ثابت
11. تعریف یارانه فروش بمنظور افزایش درآمد
12. تخصیص درصدی از موجودی نقد به سپرده های کوتاه مدت (سرمایه در گردش/موجودی نقد)
13. تعریف معافیت های مالیاتی
14. لحاظ نمودن ذخایر سرمایه گذاری
15. لحاظ نمودن ذخایر استهلاک
16. افزایش درصد تسهیلات بانکی بمنظور اصلاح NPV صاحبان سهام
17. کاهش نرخ سود بانکی بمنظور اصلاح NPV صاحبان سهام

لازم به توضیح است که اعمال هرگونه تغییر و یا اصلاحی در شرایط تسهیلات دریافتی برروی شاخص های مربوط به کل سرمایه گذاری نظیر IRR وNPV که از جدول جریانات نقدی تنزیل شده کل سرمایه گذاری محاسبه می گردد، هیچ تأثیری نمی گذارد و صرفا برروی شاخص های مربوط به حقوق صاحبان سهام تأثیرگذار است. چراکه در پیش بینی جدول جریانات نقدی برای کل سرمایه گذاری، مطابق تعریف اینگونه درنظر گرفته می شود که کل سرمایه گذاری از یک منبع تأمین میشود و لذا اقساط تسهیلات و هزینه های تأمین مالی مربوط در این جدول درج نمی گردد.

ولی باتوجه به اینکه هزینه های تأمین مالی و اقساط تسهیلات در جدول جریانات نقدی صاحبان سهام درج می گردد، لذا اعمال هرگونه تغییری در شرایط تسهیلات دریافتی، بر شاخص های مربوط به صاحبان سهام تأثیرگذار است. هرچه میزان تسهیلات دریافتی با نرخ بهره پایین، درصد بیشتری از سرمایه گذاری را شامل شود شاخص های مربوط به صاحبان سهام بهتر خواهد بود.

در جدول زیر آیتم هایی که بعنوان ورودی و خروجی در جدول جریانات نقدی کل سرمایه گذاری و کل حقوق صاحبان سهام در نظر گرفته می شود، جهت مقایسه آورده شده است. ردیف نهایی در جدول جریانات نقدی که برای محاسبه شاخص های مالی IRR، NPV، NPBP، DPBP و سایر موارد در نظر گرفته می شود حاصل تفاضل خروجی ها از ورودی های جدول زیر می باشد.

جدول  مقایسه جریانات نقدی کل سرمایه گذاری و کل حقوق صاحبان سهام

comfar-error-IRR

از بین خطاهای ایجاد شده در نتایج حاصل از اجرای فرمان محاسبات در نرم افزار کامفار تعداد چهار خطا مربوط به شاخص مالی IRR و یا همان نرخ بازده داخلی طرح  می باشد.

خطای شماره 2:           IRR کل سرمایه گذاری یافت نشد!

خطای شماره 3:           IRR تعدیل شده کل سرمایه گذاری یافت نشد!

خطای شماره 5:           IRR کل حقوق صاحبان سهام یافت نشد!

خطای شماره 6:           IRR تعدیل شده کل حقوق صاحبان سهام یافت نشد!

نرخ بازده داخلی طرح و یا همان Internal Rate of Return (IRR) نشان دهنده نرخ سوددهی طرح می باشد. این شاخص باتوجه به اینکه سرمایه گذاری از چه دیدگاهی مورد بررسی قرار می گیرد متفاوت خواهد بود. اگر هدف توجیه پذیری طرح از دیدگاه کل سرمایه گذاری و بدون لحاظ نمودن شرایط تسهیلات باشد نرخ بازده داخلی از دیدگاه کل سرمایه گذاری و یا همان IRR جهت مقایسه بایستی در نظر گرفته شود و در صورتی که هدف توجیه پذیری سرمایه گذاری از دیدگاه صاحبان سهام باشد، بایستی نرخ IRRE مورد توجه قرار گیرد. نرخ های تعدیل شده MIRR و MIRRE که توضیحات مربوط بدان در بخش های قبلی داده شده است نیز به ترتیب مربوط به کل سرمایه گذاری و کل حقوق صاحبان سهام می باشند.

جهت پیش بینی و محاسبه شاخص های مالی نظیر IRR، NPV، NPBP و سایر جداول و نمودارهای تجزیه و تحلیل مالی طرح ها، نرم افزار کامفار برای هریک از سهامداران و یا شرکاء و همچنین برای کل سرمایه گذاری، جدول جریانات نقدی دوران احداث و بهره برداری را پیش بینی و برای هریک از جداول، شاخص های مالی مربوط را محاسبه می نماید و به این ترتیب به ازاء کل سرمایه گذاری و همچنین هریک از شرکاء، نرم افزار کامفار شاخص های مالی را محاسبه و جهت تصمیم گیری ارائه می نماید. بعنوان مثال نرخ بازده داخلی کلی سرمایه گذاری معادل IRR و نرخ بازده داخلی از دیدگاه صاحبان سهام IRRE می باشد و اگر صاحبان سهام نیز ترکیبی از چندین شریک باشند (انتخاب گزینه واقع در مسیر ورود اطلاعات/تعریف پروژه/پروژه های مشارکتی)، نرم افزار کامفار برای هریک از شرکاء نیز جدول جریانات نقدینگی را پیش بینی و نرخ بازده داخلی جداگانه ای محاسبه می نماید.

مسیر جداول جریانات نقدی برای محاسبه شاخص های مالی کلی سرمایه گذاری و کل حقوق صاحبان سهام به ترتیب مطابق ادامه می باشد:

1-    نتایج تجاری/جریانات نقدی تنزیل شده / کل سرمایه سرمایه گذاری شده

2-    نتایج تجاری/جریانات نقدی تنزیل شده / کل حقوق سرمایه گذاری شده

باتوجه به اینکه در طرح احداث مجتمع پتروشیمی حاضر تعداد سهامداران یک شرکت و یا یک نفر بوده، لذا تعداد جداول جریانات نقدی پیش بینی شده 2 جدول بوده که یکی برای کل سرمایه گذاری و دیگری برای حقوق صاحبان سهام می باشد. درصورت وجود سایر شرکاء، جداول دیگری نیز برای هر شریک پیش بینی و شاخص های مربوط بدان محاسبه می گردید اما در آن صورت نیز صرفا تعداد خطاهای مربوط به یافت نشدن شاخص IRR همان 4 خطای فوق خواهد بود و خطاهای مربوط به یافت نشدن IRR و یا MIRR هریک از شرکاء اعلام نمی گردید.

بخش اول- توجیه پذیری طرح براساس شاخص IRR

بمنظور بررسی توجیه پذیری طرح براساس شاخص IRR بایستی آیتمی بنام حداقل نرخ بازده جذاب Minimum Attractive Rate of Return (MARR) از جانب بررسی کننده گزارش توجیهی بصورت جداگانه برای هریک از شاخص های IRR و همچنین IRRE تعیین گردد. بطور معمول برای تعیین نرخ MARR حداکثر نرخ سود سپرده های بلند مدت بانکی و یا اوراق قرضه را باضافه چنددرصد ریسک سرمایه گذاری می نمایند. لازم به توضیح است که آیتم مقایسه ای MARR در نرم افزار کامفار لحاظ نمی گردد و در اصل نرم افزار کامفار نمی تواند توجیه پذیری طرح از دیدگاه شاخص IRR و یا IRRE را بررسی نماید. اما این مسئله در خصوص شاخص NPV متفاوت می باشد. نرم افزار کامفار با نشان دادن خطاهای شماره 1 و 4 که دلالت برمنفی بودن شاخص NPV می باشد، به کاربر نشان می دهد که طرح توجیه مالی ندارد ولی این مسئله درخصوص شاخص IRR بدینصورت نمی باشد.

تحلیلگر مالی که از نرم افزار کامفار استفاده می نماید برای بررسی توجیه پذیری طرح از دیدگاه شاخص IRR بایستی خود اقدام نماید و شاخص های محاسبه شده در نرم افزار کامفار را با شاخص MARR مقایسه نماید. درصورتیکه شاخص IRR طرح بزرگتر و یا مساوی شاخص MARR باشد، طرح توجیه پذیر است و در غیر اینصورت طرح توجیه مالی نخواهد داشت.

تعیین شاخص MARR مستلزم بررسی دقیق طرح از دیدگاه های مختلف می باشد. تعیین این شاخص وابسته به متغیرهایی نظیر زمان، مکان و نوع صنعت می باشد و لذا برای صنایع مختلف و در مکان ها و زمان های مختلف می توان نرخ MARR متفاوتی پیش بینی و برای بررسی توجیه پذیری مالی طرح از آنها استفاده نمود. بعنوان مثال حداقل نرخ مورد انتظار برای یک بنگاه زودبازده ممکن است 50 درصد و برای یک نیروگاه تولید برق 20 درصد تعیین گردد که این مسئله وابستگی نرخ مورد انتظار به نوع صنعت را نشان می دهد. در خصوصی وابستگی به مکان می توان مشاهده نمود که حداقل نرخ مورد انتظار از سرمایه گذاری با توجه به ثبات اقتصادی کشورهایی نظیر انگلستان، در آن کشور ها حدود 5 درصد و در کشور ما باتوجه به نرخ تورم موجود حدود 25 درصد می باشد.

از مهمترین عوامل تعیین کننده حداقل نرخ مورد انتظار پروژه نهاد بررسی کننده طرح نظیر بانک می باشد که باتوجه به سیاست های سازمان و یا شرکت خود اقدام به تعیین حداقل نرخ مورد انتظار سرمایه گذاری می نمایند و در بررسی طرح ها از این شاخص بعنوان محک و عامل تعیین کننده استفاده می نمایند.

بخش دوم- علل بروز خطای IRR

بروز 4 خطای مربوط به شاخص IRR به هیچ عنوان دلالت بر عدم توجیه پذیری طرح ندارد و نمی توان از این مطلب چنین استنباط نمود که علت بروز خطا پایین بودن نرخ سود دهی طرح می باشد. با مراجعه به توضیحات مربوط به خطاها مشاهده می گردد که در اصل کامفار اعلام می دارد که شاخص IRR طرح یافت نشده و این بدان معنی است که براساس فرمول محاسبه این شاخص که یک فرمول پیچیده بوده و با استفاده از روش هایی نظیر حدس و خطا قابل محاسبه می باشد، نرم افزار نتوانسته شاخص مزبور را محاسبه نماید.

براساس تعریف نرخ IRR معادل نرخ تنزیلی است که به ازاء آن، ارزش فعلی خالص سرمایه گذاری (NPV) یک جدول جریانات نقدینگی معادل صفر گردد.

 If             NPV (i^*) = 0                           i^* = IRR

i           نرخ تنزیل

n          مجموع دوران احداث و بهره برداری

PV        ارزش فعلی

FV        ارزش آتی

مطابق فرمول محاسبه شاخص IRR، محل طلاقی نمودار NPV براساس نرخ تنزیل با محور افقی، نرخ IRR می باشد.

علل بروز خطاهای IRR در خصوص یافت نشدن نرخ بازده داخلی برای طرح ناشی از وجود یکی از دو حالات زیر می باشد که با یکدیگر نسبت عکس دارند.  

حالت اول- جریانات نقدینگی منفی

در مواقعی مشاهده می گردد که جدول جریانات نقدینگی یک طرح در طول دوران احداث و بهره برداری بصورت کامل منفی می باشد و یا اینکه در سال های اولیه منفی و در اواخر دوران بهره برداری بصورت جزئی مثبت می باشد. این مورد در مواقعی رخ می دهد که درآمد حاصل از طرح که ناشی از فروش محصول و یا ارائه خدمات می باشد توانایی پوشش هزینه های سرمایه گذاری و هزینه های دوران بهره برداری آن را ندارد و با وجود پرداخت بخشی از هزینه ها، باز هم در انتهای هرسال بخشی از آن بعنوان بدهی سالیانه باقی می ماند.

منفی بودن جریانات نقدینگی در سال های احداث منطقی می باشد، چراکه در این سال ها هیچ تولید و در نهایت درآمدی متوجه شرکت نمی باشد و در این دوران جهت احداث طرح نیاز به هزینه های سرمایه گذاری است که بصورت منفی در جدول جریانات نقدینگی ظاهر می شوند. در حالی که در دوران بهره برداری همراه با تولید و فروش محصول و یا ارائه خدمات پیش بینی شده برای طرح و در نهایت کسب درآمد، هزینه های بهره برداری پوشش داده شده و رقمی بعنوان سود خالص سالیانه بدست می آید که براین اساس بایستی جریانات نقدینگی مثبت گردد. اما برخی مواقع که درآمد ناشی از طرح تا انتهای دوران بهره برداری نیز توانایی بازپس دهی هزینه های سرمایه گذاری و هزینه های دوران بهره برداری را نداشته باشد شرایطی ایجاد می نماید که نمی توان برای آن نرخ بازده داخلی محاسبه نمود.

جدول جریانات نقدینگی با سوددهی پایین

درصورتیکه بخواهید در نرم افزارهایی نظیر Excel نرخ بازده داخلی چنین جریانات نقدینگی را محاسبه نمایید، خواهید دید که محاسبه IRR برای چنین جریانات نقدینگی غیرممکن می باشد. در واقع چون سرمایه گذاری انجام شده برای این طرح که در دوران احداث انجام می گردد به هیچ عنوان از محل درآمد طرح در دوران بهره برداری بازگشت نمی گردد، در طول دوران احداث و بهره برداری جریانات نقدینگی طرح منفی می باشد و این سرمایه گذاری رقم مثبتی ندارد تا بتواند جریانات نقدی منفی گذشته را جبران کند و لذا نرخ بازده داخلی برای چنین طرحی مفهوم ندارد.

این مسئله در نمودار زیر مشاهده می گردد.

همانگونه که در نمودار فوق مشاهده می گردد، منحنی NPV براساس نرخ تنزیل i با محور افقی هیچ برخوردی ندارد و لذا نمی توان برای چنین طرحی نرخ بازده داخلی تعیین نمود. لذا در مواقعی که جریانات نقدی طرح کلا منفی باشد، به دلیل عدم توانایی در محاسبه نرخ بازده داخلی، کامفار بروز خطا را نشان داده و اعلام می نماید که نرخ بازده داخلی یافت نشد.

حالت دوم- جریانات نقدینگی مثبت

در برخی از طرح ها که طول دوره احداث پایین و کمتر از یک سال باشد، این امکان وجود دارد که به سبب بازدهی بالای طرح، درآمد حاصل از فروش و یا ارائه خدمات بسیار قابل توجه باشد، تا حدی که تا انتهای سال اول که دوران احداث نیز در آن قرار دارد کلیه هزینه های سرمایه گذاری طرح از محل درآمد طرح جبران شده و جدول جریانات نقدینگی از همان ابتدا مثبت می باشد.

این مورد را می توان در جدول زیر مشاهده نمود.

جدول جریانات نقدینگی با سوددهی بالا

شرایطی نیز وجود دارد که درآن هزینه های سرمایه گذاری در مقایسه با درآمد سالیانه رقم بسیار ناچیزی است که در این حالت نیز نرخ بازده داخلی طرح بسیار بالا و قابل توجه خواهد بود.

حالات ذکر شده فوق درست برعکس حالت اول می باشد که درآن جریانات نقدینگی طرح منفی بود، اما گفتنی است که در این حالت نیز کامفار خطاهای مربوط به IRR مبنی بر اینکه نرخ بازده داخلی یافت نشد را اعلام می نماید. در این موارد نیز اگر بخواهید نرخ بازده داخلی این جریانات نقدینگی را با استفاده از نرم افزارهایی نظیر Excel محاسبه نمایید، نرم افزار توانایی محاسبه نرخ بازده داخلی را نخواهد داشت. چراکه جریانات نقدینگی از ابتدا مثبت بوده و شیب بازگشت سرمایه و یا همان نرخ بازده داخلی طرح به سمت بی نهایت میل می نماید و نمی توان آنرا محاسبه نمود. در این حالت منحنی NPV بصورت کامل روی محور افقی نرخ تنزیل قرار می گیرد و با آن برخوردی نخواهد داشت.

این حالت در نمودار زیر مشاهده می گردد.

مطابق نمودار فوق منحنی NPV با محور افقی به حالت مجانب می باشد و آنرا در بینهایت قطع می کند که نمی توان آنرا محاسبه نمود.

لذا چنانچه مشاهده می گردد در دوحالت کاملا معکوس فوق الذکر، کامفار خطاهای مشابه 2، 3، 5 و 6 را اعلام می نماید و براین اساس نمی توان صرفا با مشاهده خطاهای فوق به این نتیجه رسید که طرح توجیه مالی دارد و یا خیر، بلکه بایستی جریانات نقدی را بررسی و از آن طریق به سوددهی و یا عدم سوددهی طرح و درنهایت توجیه پذیری آن پی برد.

بخش سوم- روشهای حذف خطای IRR

در برخی مواقع خطای اعلام شده توسط کامفار در محاسبه شاخص IRR صحیح و در برخی مواقع نیز ممکن است خطای مذکور بصورت سهوی و به علت ورود اطلاعات اولیه ناقص، در نرم افزار ایجاد شده باشد. درمواقعی که هیچ اشتباه سهوی صورت نگرفته باشد و نتایج محاسبات مورد قبول باشد، از نرخ بازده داخلی نمی توان جهت بررسی توجیه پذیری طرح استفاده نمود، بلکه در این گونه موارد بهتر است که از شاخص NPV بمنظور بررسی توجیه پذیری طرح استفاده گردد.

خطاهای سهوی ممکن است میزان درآمد طرح را آنچنان افزایش داده باشد که نرخ بازده داخلی بی نهایت باشد و یا اینکه میزان درآمد به حدی ناچیز باشد که کلیه جریانات نقدینگی منفی گردد. این مسئله در خصوص هزینه ها نیز صادق است و وارد نمودن هزینه های سرمایه گذاری و یا تولید بسیار کم و یا بسیار بالا باعث خواهد شد که جریانات نقدینگی کلا مثبت و یا منفی شود و خطاهای فوق ظاهر گردد. در اینگونه موارد با مراجعه به شاخص NPV می توان مشاهده نمود که طرح بصورت کاذب سود ده می باشد و یا اینکه به هیچ عنوان سود دهی ندارد. وجود NPV مثبت برای طرح در اینگونه موارد نشان می دهد که طرح بصورت کاذب درآمدزا است. در نقطه مقابل وجود NPV منفی نیز نشان دهنده آن است که اشتباه سهوی ما باعث گردیده طرح بصورت کاذب ضررده نشان داده شود.

جهت حذف خطاهای مربوط به IRR در صورتی که NPV طرح منفی باشد، می توان از روش های زیر استفاده نمود و در صورتیکه NPV طرح مثبت باشد، بایستی حالت معکوس روش های زیر بکار برده شود.

1. کاهش هزینه های سرمایه گذاری
2. کاهش مبلغ سرمایه در گردش
3. افزایش قیمت فروش محصول
4. افزایش میزان تولید محصول
5. کاهش هزینه های تولید دوران بهره برداری
6. کاهش طول دوران احداث
7. افزایش طول دوران بهره برداری
8. تعریف قیمت فروش بالا برای آیتم های هزینه های سرمایه گذاری ثابت
9. تعریف یارانه فروش بمنظور افزایش درآمد
10. تخصیص درصدی از موجودی نقد به سپرده های کوتاه مدت (سرمایه در گردش/موجودی نقد)
11. تعریف معافیت های مالیاتی
12. لحاظ نمودن ذخایر سرمایه گذاری
13. لحاظ نمودن ذخایر استهلاک
14. افزایش درصد تسهیلات بانکی بمنظور اصلاح IRRE
15. کاهش نرخ سود بانکی بمنظور اصلاح IRRE

لازم به توضیح است که اعمال هرگونه تغییر و یا اصلاحی در شرایط تسهیلات دریافتی برروی شاخص های مربوط به کل سرمایه گذاری نظیر IRR وNPV که از جدول جریانات نقدی تنزیل شده کل سرمایه گذاری محاسبه می گردد، هیچ تأثیری نمی گذارد و صرفا برروی شاخص های مربوط به حقوق صاحبان سهام تأثیرگذار است. چراکه در پیش بینی جدول جریانات نقدی برای کل سرمایه گذاری، مطابق تعریف اینگونه درنظر گرفته می شود که کل سرمایه گذاری از یک منبع تأمین شده، لذا اقساط تسهیلات و هزینه های تأمین مالی مربوط در این جدول درج نمی گردد. ولی باتوجه به اینکه هزینه های تأمین مالی و اقساط تسهیلات در جدول جریانات نقدی صاحبان سهام قرار می گیرد، لذا اعمال هرگونه تغییری در شرایط تسهیلات دریافتی، بر شاخص های مربوط به صاحبان سهام تأثیرگذار است. هرچه میزان تسهیلات دریافتی با نرخ بهره پایین، درصد بیشتری از سرمایه گذاری را شامل شود باتوجه به اینکه آورده سهامدار رقم کمتری می باشد شاخص های مربوط به صاحبان سهام مطلوب تر خواهد بود.

درصورتیکه شاخص I بعنوان نرخ بهره بانکی تسهیلات اخذ شده برای طرح درنظر گرفته شود، رابطه الاکلنگی زیر فی مابین شاخص مذکور و شاخص های IRR و IRRE برقرار است. مطابق شکل زیر رابطه بین نرخ بهره بانکی و شاخص IRRE معکوس می باشد و این در حالی است که شاخص IRR بعنوان مرکز ثقل الاکلنگ به نرخ بهره بانکی هیچ وابستگی ندارد. هرچه نرخ بهره بانکی کمتر باشد و به سمت پایین حرکت کند IRRE بزرگتر شده و به سمت بالا حرکت می کند و بالعکس.

لازم به توضیح است که اگر زمانی نرخ بهره بانکی مساوی نرخ IRR یک طرح باشد، در این صورت هرسه شاخص های I، IRR و IRRE بایکدیگر مساوی شده و الاکلنگ زیر در یک راستا قرار می گیرد.

cash-flow

شاخص های مالی طرح عمدتا از جدول جریانات نقدینگی پیش بینی شده برای طرح که در طی سالهای احداث و بهره برداری تنظیم می گردد بدست می آید. جدول جریانات نقدینگی جمع جبری ورودی ها و خروجی های طرح است. طرح مشابه یک مرکز درنظر گرفته می شود که یک سری درآمدها وارد آن و یک سری هزینه ها از آن خارج می گردد. ارقام ورودی به طرح مانند درآمدهای حاصل از عرضه محصولات و خدمات بصورت مثبت و خروجی های طرح نظیر هزینه های سرمایه گذاری و هزینه های بهره برداری بصورت منفی برای هرسال جداگانه محاسبه بایکدیگر جمع جبری و در جدول قرار داده می شود. جدول حاصل تحت عنوان جدول جریانات نقدینگی طرح مشابه ادامه می باشد.

 نمونه جدول جریانات نقدینگی یک طرح

در جدول جریانات نقدی فوق مشاهده می گردد که در سالهای اولیه هیچ ورودی برای طرح درنظر گرفته نشده و این مسئله نشان دهنده آن است که در این سالها که قاعدتا بعنوان دوران احداث طرح می باشد از آنجاییکه محصولی تولید نشده و یا خدماتی ارائه نگردیده درآمدی نیز برای طرح نمی توان در نظر گرفت و صرفا هزینه های سرمایه گذاری تحت عنوان خروجی در ردیف مربوط قرار می گیرد و جریانات نقدینگی را در سال های نخست منفی می نماید. این در حالی است که در سالهای بعدی و با تولید محصول و یا ارائه خدمات شرکت درآمد کسب می نماید و ارقام ردیف ورودی در واقع پیش بینی ارقام فروش محصول و عرضه خدمات طرح خواهد بود. همچنین دیده می شود که رقم مربوط به خروجی کاهش قابل توجهی می یابد و این بدان جهت است که هزینه های سرمایه گذاری برای دوران بهره برداری وجود ندارد و صرفا هزینه های عملیاتی است که بخشی از جریانات ورودی را کاهش و در نهایت جریانات نقدینگی بصورت مثبت در سال های آتی پیش بینی می گردد.

این جدول صرفا بصورت نمونه است و ارقام ورودی و خروجی می توانند براساس گوناگونی طرح ها و زمانبندی اجرا و بهره برداری به حالت های مختلف درج شوند. ولی بطور معمول جریانات نقدینگی در سال های اولیه به جهت سنگینی هزینه های سرمایه گذاری منفی و با شروع دوران بهره برداری بصورت مثبت خواهند بود.

از دیدگاه نوسانات هزینه تولید برحسب میزان تولید محصول، هزینه های تولید به دو بخش ثابت  و متغیر تقسیم می شوند. بخشی از هزینه ها نظیر مواد اولیه متناسب با افزایش ظرفیت تولید، افزایش می یابند و با کاهش آن نیز از حجم مصرف آنها کاسته می شود که به آن هزینه های متغیر گفته می شود. اما برخی هزینه ها نظیر هزینه اجاره زمین از جمله هزینه های تولیدی می باشند که بدون توجه به حجم تولید محصول طرح، ثابت مانده و با نوسانات حجم تولید تغییری در مقدار آنها ایجاد نمی گردد که بدان جهت به آنها هزینه های ثابت تولید گفته میشود. برخی هزینه ها نیز نظیر هزینه های پرسنلی هم دارای بخش ثابت و هم دارای بخش متغیر می باشند. بعنوان مثال هزینه های پرسنلی بخش تولید ممکن است با افزایش میزان تولید افزایش یابد ولی هزینه های پرسنلی بخش اداری مستقل از نوسانات حجم تولید باشد. در اینگونه موارد می توان با تعیین درصد، بخش ثابت و متغیر این هزینه ها را از یکدیگر تفکیک نمود.

موارد فوق را می توان هم برای هریک از هزینه های تولید نظیر هزینه های پرسنلی، هزینه های مواداولیه و سایر هزینه ها بصورت جداگانه بیان نمود و هم اینکه پس از جمع بندی کلیه هزینه های تولید، ارقام تجمیعی در بخش ثابت و متغیر را در قالب این موارد نشان داد که البته ممکن است در این حالت باتوجه به تعدد پارامترها شکل منحنی بصورت خطی نبوده و فرمول هزینه ها از جملاتی با درجات بالاتر از یک تشکیل یافته باشد.

لازم به توضیح است که منحنی هزینه ثابت تولید نیز در همه مواقع بصورت خط مستقیم نمی باشد و نمی توان در کل بازه افزایش ظرفیت تولید انتظار داشت که این نمودار بصورت خطی ثابت باشد. چراکه افزایش ظرفیت تولید محصول با محدودیت هایی روبرو است. این امکان وجود دارد که با افزایش ظرفیت تولید نیاز باشد تا یک خط تولید جدید به ماشین آلات کارخانه اضافه گردد و یا اینکه نیاز به ولتاژ برق مصرفی بیشتری باشد که در این صورت هزینه های ثابت تولید بصورت پلکانی افزایش می یابد.

میزان درآمد طرح که حاصل از فروش محصول می باشد نیز ارتباط مستقیمی با میزان تولید دارد و همراستا با افزایش ظرفیت تولید محصول، میزان درآمد طرح نیز افزایش می یابد. براین اساس و باتوجه به اینکه هم هزینه های متغیر تولید و هم درآمد طرح تابعی از میزان تولید محصول می باشند لذا نقطه ای وجود دارد که در آن حجم تولید محصول به اندازه ای است که مجموع کل هزینه های تولید طرح برابر با میزان درآمد آن می شود. این حجم از تولید را نقطه سربسر گویند.

اگر حجم تولید طرح در منطقه ای پایین تر از محل تقاطع نمودار کل هزینه تولید و درآمد باشد در اینصورت به جهت عدم استفاده مناسب از هزینه های ثابت سرمایه گذاری، میزان هزینه های تولید بیش از درآمد طرح بوده و طرح سود دهی ندارد. اما هرچه حجم تولید افزایش یابد باتوجه به ثابت بودن بخشی از هزینه تولید، قیمت تمام شده به ازاء واحد محصول کاهش و درنتیجه سود دهی طرح افزایش خواهد یافت. لذا بایستی سعی شود که همیشه از نقطه سربه سر فاصله گرفته و به میزانی بیش از آن تولید نمود.

نقطه سربه سر را بطور معمول بصورت درصدی از میزان تولید بیان می نمایند. بعنوان مثال اگر میزان تولید پیش بینی شده برای طرحی در سال 6000 واحد و حجم تولید آن در نقطه سربسر 4000 واحد باشد نسبت سربسر طرح حدود 67 درصد بیان می گردد. براین اساس اگر ظرفیت تولید طرح از 100 درصد فعلی به 67 درصد کاهش یابد، طرح در نقطه سربه سر قرار خواهد گرفت و از حالت توجیه پذیری خارج می شود. لذا هرچه نسبت سربسر پیش بینی شده برای طرح درصد کمتری باشد، اجرای طرح از ریسک کمتری برخوردار بوده و با بروز مشکلات پیش بینی نشده و کاهش حجم تولید نسبت به حجم تولید پیش بینی شده، باز هم طرح در حاشیه امنیت قرار گرفته و توجیه پذیر می باشد. 

اگر حجم تولید طرح در منطقه ای پایین تر از محل تقاطع نمودار کل هزینه تولید و درآمد باشد در اینصورت به جهت عدم استفاده مناسب از هزینه های ثابت سرمایه گذاری، میزان هزینه های تولید بیش از درآمد طرح بوده و طرح سود دهی ندارد. اما هرچه حجم تولید افزایش یابد باتوجه به ثابت بودن بخشی از هزینه تولید، قیمت تمام شده به ازاء واحد محصول کاهش و درنتیجه سود دهی طرح افزایش خواهد یافت. لذا بایستی سعی شود که همیشه از نقطه سربه سر فاصله گرفته و به میزانی بیش از آن تولید نمود.

نقطه سربه سر را بطور معمول بصورت درصدی از میزان تولید بیان می نمایند. بعنوان مثال اگر میزان تولید پیش بینی شده برای طرحی در سال 6000 واحد و حجم تولید آن در نقطه سربسر 4000 واحد باشد نسبت سربسر طرح حدود 67 درصد بیان می گردد. براین اساس اگر ظرفیت تولید طرح از 100 درصد فعلی به 67 درصد کاهش یابد، طرح در نقطه سربه سر قرار خواهد گرفت و از حالت توجیه پذیری خارج می شود. لذا هرچه نسبت سربسر پیش بینی شده برای طرح درصد کمتری باشد، اجرای طرح از ریسک کمتری برخوردار بوده و با بروز مشکلات پیش بینی نشده و کاهش حجم تولید نسبت به حجم تولید پیش بینی شده، باز هم طرح در حاشیه امنیت قرار گرفته و توجیه پذیر می باشد.

نقطه سربه سري را مي توان به سه صورت زير محاسبه نمود:

روش اول- به صورت سطح توليد يا درصد ظرفيت بهره برداري

در اين حالت سطح توليدي تعيين مي شود كه درآن هزينه كل طرح با درآمد كل طرح برابر باشد. نقطه سربه سر در اين حالت به طريق جبري به صورت  زير محاسبه مي شود: 

كل هزينه ها= كل فروش 

TR = TC         TR = P . Q        TC = TVC + TFC     TVC = AVC . Q

P . Q = TFC + TVC           P . Q - TVC = TFC         P . Q - AVC . Q = TFC

Q = TFC / (P - AVC)

TR (Total Revenue)  = كل فروش

TC (Total Cost)  = كل هزينه ها

P (price)  = قيمت محصول

Q (Quantity)  = تعداد محصول

TFC (Total Fixed Cost)  = كل هزينه ثابت

TVC (Total Variable Cost)  = كل هزينه متغير

AVC (Average Variable Cost)  = هزينه متغير به ازاء واحد محصول

AC (Average Cost)  = هزينه به ازاء واحد محصول

در فرمول فوق نقطه سربه سر از رابطه بين هزينه هاي ثابت و تفاوت قيمت فروش واحد و هزينه هاي متغير واحد تعيين مي شود و سه نتيجه عملي از تحليل نقطه سربه سري در اين حالت حاصل مي گردد.

هرقدر هزينه هاي ثابت بالاتر باشد نقطه سربه سر نيز بالاتر خواهد بود.

هرقدر تفاوت بين قيمت فروش واحد و هزينه هاي عملياتي متغير بيشتر باشد نقطه سربه سر پايين تر خواهد بود و در اين حالت هزينه هاي ثابت از طريق تفاوت بين قيمت فروش واحد و هزينه هاي متغير واحد سريعتر جذب مي شود.

يك نقطه سربه سر بالا نامتناسب است زيرا شركت را در مقابل تغييرات سطح توليد (فروش) آسيب پذير مي سازد.

 روش دوم- به صورت سطح درآمد يا فروش

محاسبه نقطه سربه سري براساس ارزش پولي فروش (به جاي حجم فروش) غالبا مفيد است. امتياز اصلي اين روش آن است كه براي مؤسساتي كه توليدات متعددي با قيمت هاي فروش مختلف دارند يك نقطه سربه سري كلي محاسبه مي نمايد. به علاوه اين روش به اطلاعات بسيار محدودي نيازمند است. تنها سه ارزش يعني فروش، هزينه هاي ثابت و هزينه هاي متغير ضروري است. پس در اين حالت سطح درآمدي تعيين مي شود كه درآن سود اقتصادي طرح صفر است. به عبارت ديگر سطح درآمد با توجه به سطح توليد در نقطه سربه سر بصورت زير محاسبه مي شود.

TR = P . Q

Q = TFC / (P - AVC)           TR = P ( TFC / (P - AVC) )

 روش سوم- به صورت سطح قيمت محصول

در اين حالت سطح قيمتي تعيين مي شود كه در آن درآمد كل طرح مساوي هزينه كل باشد. اين سطح قيمت بصورت زير محاسبه مي شود.

TR = TC    P . Q = TVC + TFC     P = TVC/Q + TFC/Q

P = AVC + AFC = AC

sensitivity-analysis

بررسي توجيه پذيري مالی طرح ها معمولا به جهت عدم ثبات اقتصادی کشور و وجود نوسانات در درآمدها و هزینه ها در يك حالت عدم اطمينان انجام مي گيرد و هيچگونه اعتمادي به شرايط آتي پیش بینی شده برای طرح نمي باشد. هرگونه کاهشی در قیمت فروش پیش بینی شده برای طرح ممکن است آینده سرمایه گذاری را با خطر متوجه نموده و شاخص های مالی آنرا منفی نماید و همچنین کاهش در نرخ هزینه های بهره برداری نیز ممکن است شاخص های مالی طرحی را که توجیه پذیر نمی باشد، تا حد مطلوبی مثبت نماید. براین اساس نمی توان صرفا به مبانی و مفروضات اولیه ای که از آنها در محاسبه شاخص های مالی طرح استفاده می گردد تکیه نمود و بایستی جهت بررسی ریسک سرمایه گذاری موردنظر، میزان حساسیت شاخص های مالی آن نسبت به هریک از آیتم های هزینه و درآمد و مبانی فرض شده برای طرح بررسی گردد.

در انجام تجزیه و تحلیل های مالی، تحليل حساسيت يكی از روش های مالی بسیار مهم براي بررسي میزان ريسك سرمايه گذاري و بررسی شاخص های مالی آن در شرایط عدم اطمینان مي باشد. در تحلیل حساسیت پس از آنکه شاخص های مالی براساس مبانی و مفروضات اولیه طرح بدست آمد، نمودار تغییرات نرخ بازده داخلی طرح براساس تغییرات هریک از مبانی و مفروضات بصورت جداگانه ترسیم می گردد. بعنوان مثال قیمت فروش محصول در یک بازه تغییر یافته و نرخ بازده داخلی در هریک از قیمت ها محاسبه می گردد و سپس نمودار آن در قیمت های مختلف ترسیم می گردد. هرچه این نمودار دارای شیب تندتری باشد، نشان دهنده آن است که نرخ بازده داخلی طرح وابستگی زیادی به آیتم قیمت فروش محصول دارد و دراین صورت اگر پیش بینی قیمت فروش محصول طرح به درستی انجام نگیرد، نمی توان به شاخص مالی محاسبه شده اطمینان نمود و آنرا مبنای انجام تجزیه و تحلیل مالی قرار داد.

در نرم افزار كامفار پس از آنكه نرخ بازده داخلي باتوجه به اطلاعات ورودي كاربر محاسبه مي گردد، پارامترهاي مهم تأثير گذار در محاسبه اين نرخ در جهت هاي مثبت و منفي تغيير داده مي شوند تا تأثير آنها بر نرخ بازده داخلي تحليل گردد. نرخ بازده داخلي بطور عمده متأثر از درآمد فروش، داراییهای ثابت و هزينه هاي عملیاتی مي باشد. براين اساس همانگونه كه در نمودار زیر نيز مشاهده مي گردد اين سه پارامتر به اندازه 20+  درصد نسبت به حالت پايه تغيير داده شده اند و در حين تغيير در هر پارامتر ساير پارامترها ثابت مانده است. در هر تغيير يك نرخ بازده داخلي براي طرح محاسبه و ارائه شده است كه نتيجه آن جدول و نمودار تحليل حساسيت نرخ بازده داخلي مي باشد.

جهت مشاهده نمودار  حساسیت IRR در زمانی که حالت کامفار نمایش نتایج می باشد آیکون نمودار گره حساسیت IRR  را که در مسیر نتایج تجاری/جریانات نقدی تنزیل شده/ حساسیت IRR می باشد کلیک نمایید.

comfar-training-course-options

1- ارائه مطالب آموزشی مطابق با رئوس مطالب آموزشی کامفار

2- ارائه کتاب" تجزیه و تحلیل مالی طرح ها با استفاده از نرم افزار COMFAR III Expert"

3- ارائه کتاب "نحوه تهیه گزارشات توجیهی بازار، فنی و مالی FeasibilityStudy"

4- ارائه کتاب "Investment Appraisal"

5- ارائه کتاب "Fundamentals of Corporate Finance"

6- ارائه فایل پرزنتیشن دوره که حاوی نکات اساسی و کلیدی تجزیه و تحلیل مالی طرح ها می باشد

7- فایل های کامفار و اکسل مربوط به مطالبی که در دوره بررسی و تحلیل می گردد

لازم به توضیح است که کلیه موارد فوق بصورت رایگان در اختیار دانشجویان قرار می گیرد.